MyStigma

1. Αρχική
2. Πολιτική
3. Υγεία
4. Πολιτισμός
5. Πόλη
6. About
7. Επικοινωνία

Το διάσημο ποίημα του Κώστα Καβάφη, με τη φωνή της απίστευτης Έλλης Λαμπέτη

Χρόνια Πολλά σε όλους σας και στην πόλη μας!

Μετά από αρκετές μέρες από την πρώτη σχετική ανάρτηση και μερικές εμβόλιμες πλην σχετικές αναρτήσεις, συνεχίζω σήμερα τον κύκλο της δικής μου προσέγγισης στο θέμα του τραγικού χαμού του Αλέξη Γρηγορόπουλου και σε όσα επακολούθησαν. Θα ακολουθήσει άλλη μια ανάρτηση με μια πρόταση που προκύπτει ήδη από το παρόν κείμενο. Προσπάθησα να διαβάσω όσα περισσότερα μπορούσα. Μίλησα με φίλους, κυρίως αθηναίους, ζητώντας τη γνώμη τους για τα γεγονότα. Κράτησα στο νου μου όσα θεώρησα ενδιαφέροντα κι αφού τα άφησα λίγο καιρό, επιχείρησα μια ανατομία του υλικού. Συγκλίνω στο συμπέρασμα, ότι σήμερα, στην Ελλάδα μεγαλώνει μια γενιά παιδιών που διαφέρει σημαντικά από τις προηγούμενες σε ένα σημείο:

δείχνει να έχει επίγνωση της ληστείας του μέλλοντός της.

Δεν πρόκειται δηλαδή για το κλασικό σχήμα απόρριψης του παρόντος και οραματισμού-σχεδιασμού του μέλλοντος, που χαρακτήριζε ως τώρα όλες τις νέες γενιές. Αυτά τα παιδιά δείχνουν να καταλαβαίνουν πως είναι τόσες πολλές οι υποθήκες του παρελθόντος στο μέλλον που αυτό απλά δεν υπάρχει.

Το χρέος της χώρας πλησιάζει το 130% του ΑΕΠ, μια τιμή σαφώς πλησιέστερη στον τρίτο κόσμο παρά στην Ευρώπη. Αλλά δεν είναι αναγκαίο για τα νεα παιδιά να γνωρίζουν αυτό το νούμερο. Το νιώθουν όταν ακούνε τον πατέρα τους να επαίρεται για τα χιλιάρικα που έκαιγε στα σκυλάδικα, εκείνα ‘τα καλά τα χρόνια’, ενώ οι ίδιοι σήμερα κάνουν δουλειές που προσβάλλουν τις σπουδές τους και δεν αποδίδουν σχεδόν τίποτα. Το ατομικιστικό αίσθημα ‘ο σώζων εαυτόν σωθήτω’ που επικρατεί σε κάθε καράβι που βυθίζεται, γίνεται αντιληπτό στα παιδιά που βλέπουν τους δημόσιους δασκάλους και καθηγητές να ‘ευδοκιμούν’ κάνοντας φροντιστήρια, αφήνοντας το δημόσιο σχολείο στην τύχη του (και μύρια όσα άλλα παραδείγματα).

Αλλά δεν είναι μόνο το χρέος της χώρας. Είναι ο συνδυασμός του χρέους με το υπέρμετρα αρνητικό εξωτερικό ισοζύγιο που καθιστά το φαινόμενο τοξικό για την κοινωνία και ιδίως τα νέα παιδιά. Το εξωτερικό ισοζύγιο βρίσκεται σήμερα στο 15% του ΑΕΠ και είναι μακράν το χειρότερο παγκοσμίως, τη στιγμή που η δεύτερη χώρα, η Ισπανία, έχει 9% και η τρίτη, οι ΗΠΑ, 6%. Σημειωτέον πως το εξωτερικό ισοζύγιο ήταν στα 10 δις πριν από 5 χρόνια, ενώ το 2007 έκλεισε στα 55 δις. Αυτό σηματοδοτεί μια ραγδαία κάμψη της ανταγωνιστικότητας και δικαιολογεί το επιχείρημα ότι ως χώρα δεν παράγουμε (άρα και δεν εξάγουμε) τίποτα, εισάγουμε τα πάντα, εξ’ού και το έλλειμμα. Την ίδια στιγμή όμως που δεν παράγουμε τίποτα, καταναλώνουμε υπέρμετρα! Η ιδιωτική κατανάλωση στην Ελλάδα ήταν το 2007 ίση με το 70,6% του ΑΕΠ έναντι 56,3% του μ.ο. στην ευρωζώνη. Στην πράξη, η χώρα χρεώνεται (από την τσέπη των παιδιών που θα κληθούν να τα πληρώσουν) για να χρηματοδοτεί μια κατανάλωση που ξεπερνά την παραγωγή της.

Το τέλος της ευμάρειας με δανεικά είναι πια εδώ. Οι περήφανες γενιές του χθές (με πρώτη και καλύτερη τη λεγόμενη και γενιά του πολυτεχνείου), έχωσαν βαθιά το χέρι στην τσέπη των παιδιών και των εγγονών τους, όχι για να επενδύσουν αλλά για να καταναλώσουν. Ταυτόχρονα, όποιος παράγει είναι de facto εχθρός της κοινωνίας και δη πολλών που αυτοχαρακτηρίζονται ως αριστεροί. Βλέπετε, είναι εύκολο να κριτικάρεις όποιον παράγει ως καπιταλιστή, αλλά δεν είναι εύκολο να προτείνεις ένα άλλο, εναλλακτικό, αριστερό αλλά και βιώσιμο, μοντέλο παραγωγής.

Όμως, για να μην παρεξηγηθώ, το πρόβλημα των νέων παιδιών δεν είναι οικονομικό. Νομίζω πως ακόμα κι αν η γενιά των 700 ευρώ γινόταν με κάποιο μαγικό τρόπο γενιά των 1500 ευρώ, το πρόβλημα θα έμενε και πάλι, άλυτο. Ο λόγος είναι ότι κανένα νέο παιδί δεν επιθυμεί να παράξει έργο για να πλουτίσει. Το κάνει πρωτίστως για να κερδίσει την αυτοεκτίμησή του και να οργανώσει τη ζωή του κατά τρόπο που να είναι άξια να τη ζει κανείς. Πρόκειται, δηλαδή, περί ενός ηθικού πρωτίστως κινήτρου. Κατά την Καντιανή αντίληψη μάλιστα, οι στόχοι αυτοί οφείλουν να εκπληρώνονται κατά τρόπο που να προωθεί, και όχι απλά να μην εμποδίζει, τους αντίστοιχους στόχους των άλλων. Πώς όμως μπορεί κανείς να επιχειρηματολογήσει υπέρ της κοινωνικής αλληλεγγύης σε ένα καράβι που βυθίζεται, και το οποίο ακόμα και στα –υποτιθέμενα- καλά του, ποδοπάτησε κάθε έννοια διαγενεακής αλληλεγγύης;

Σε μια χώρα όπου μια μετανάστρια-εργαζόμενη-συνδικαλίστρια αντί για το μισθό της εισπράττει βιτριόλι, είναι πλέον βέβαιο ότι έχει επικρατήσει ηθική σήψη και εκχυδαϊσμός. Αυτό το ηθικό και οικονομικό αδιέξοδο κληρονομούμε στα νέα παιδιά και μετά τα κριτικάρουμε για την … αισθητική της κουκούλας! (ενώ η αισθητική του σκυλάδικου ε; σκίζει) Προσποιούμαστε πως δεν καταλαβαίνουμε, αλλά κατά βάθος, το ξέρουμε: το μόνο που θέλουν τα παιδιά, είναι το μέλλον τους.

Τα πρόσφατα βίαια γεγονότα που συγκλόνισαν τη χώρα μας, φαίνεται πως περνούν σιγά-σιγά στην ιστορία. Η τραγική απώλεια ενός 15χρονου συνοδεύτηκε από δραματικά γεγονότα ‘προς τιμήν του’ που ο ίδιος πιθανότατα δεν θα ενέκρινε. Οι δαίμονες του συλλογικού μας ασυνειδήτου οργίασαν για άλλη μια φορά, παρεμβαίνοντας στην καθημερινή μας επιστασία, εννοώ τις συνήθεις, συνειδητές αναπαραστάσεις του κοινωνικού μας εγώ. Ασφαλώς δεν δύναμαι να ορίσω το τελευταίο (το κοινωνικό μας εγώ). Θα σταθώ όμως στο εξής ερωτηματικό: έχει η παρέμβαση αυτή ανατρεπτική επίδραση στις αναπαραστάσεις του εγώ μας, ή όχι; Με άλλα λόγια, συνιστούν για την κοινωνία μας, τραύμα τα τελευταία γεγονότα ή όχι; Ακόμη περισσότερο, έχει το ‘τραύμα’ αυτό πολιτικό περιεχόμενο; (*)

Θα συγκλίνω προς την άποψη του τραύματος. Οπωσδήποτε, ο θάνατος του Αλέξανδρου παρενέβη αφυπνιστικά και εξεγερτικά στη συνήθη σφαιρική αφασία μας. Η πολλαπλώς προδομένη νέα γενιά, επανανακαλύφθηκε. Το ‘περιθώριο’ επίσης, όπως και η αστυνομία.

Αλλά αυτά, ως υλικά, δεν είναι νέα. Η ιστορία μας βρίθει από κατά συρροήν προδοσίες των εκάστοτε νέων γενεών. Το ‘περιθώριο’ άλλοτε παρακρατικό (στο πρότυπο του Κοτζαμάνη) και άλλοτε αντικρατικό, αλλά ποτέ κοινωνικό (στο πρότυπο της Νάντας) ήταν πάντοτε το ίδιο. Όπως και η αστυνομία, είτε με το πηλίκιο του δραγάτη και του χωροφύλακα, είτε με το κράνος των ΜΑΤ, διαπρέπει διαχρονικά με την απουσία της από τους ουσιαστικούς της ρόλους (να υπηρετεί και να προστατεύει τον πολίτη) και την παρουσία της σε αχρείαστους (να καταστέλλει όχι μόνο αυτό που δεν χρήζει καταστολής, αλλά και οτιδήποτε δεν μπορεί να καταλάβει), αν όχι σε απαράδεκτους ρόλους. Τα πρόσωπα μετεξελίσσονται αλλά ο χορός καλά κρατεί. Και στο χορό αυτό, συμμετέχουν, λιγότερο ή περισσότερο σφιχταγκαλιασμένοι, όλοι!

Θα περίμενε κανείς πως ο μετασχηματισμός όλων αυτών των τραυματικών μνημών σε αφηγήσιμες ιστορίες, δηλαδή σε καλλιτεχνικό και πολιτικό λόγο, θα λειτουργούσε λυτρωτικά για το κοινωνικό μας εγώ και θα οδηγούσε στην ανάπτυξη μιας νέας, ωριμότερης κοινωνικής ταυτότητας.

Δυστυχώς, αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει. Τα περιστατικά κρατικής, παρακρατικής και αντικρατικής βίας αναπαράγονται και ανακυκλώνονται. Η παιδεία παραμένει στα πρότυπα του 19^ου αιώνα, δηλαδή την αποστήθιση. Η υγεία αναζητά έτοιμα μοντέλα εκ της αλλοδαπής, κατά προτίμηση με υστέρηση ολίγων δεκαετιών. Η οικονομία της χώρας χρειάζεται κάθε λίγο και λιγάκι, σταθεροποίηση. Η όποια ανάπτυξη γίνεται με δανεικά και σε αντιπαραγωγικές κατευθύνσεις. Οι καλλιτέχνες απουσιάζουν από την καλλιτεχνική παραγωγή όσο και οι υπόλοιποι πολίτες από την κλασική παραγωγή. Έτσι, επιβεβαιώνεται ο χαρακτηρισμός της κοινωνικής αφασίας, ως σφαιρικής, δηλαδή τόσο αφασία αντίληψης όσο και αφασία εκφοράς. Το μόνο που φαίνεται να επιβιώνει είναι μια διαρκής μακαριότητα πως όλα θα περάσουν, όλα θα επανέλθουν στους συνήθεις ρυθμούς. Ακόμη χειρότερα, πως η τιμωρία του όποιου αστυνομικού ή τρομοκράτη, κλείνει και το χορό της βίας.

*.Υιοθετώ τον ορισμό του τραύματος όπως αναφέρεται στο βιβλίο

“The Shattered Self – A Psychoanalytic Study of Trauma”, των Richard Ulman, και Doris Brothers:

“We argue that … the unconscious meaning of real occurrences causes trauma by shattering ‘central organizing fantasies’ of self in relation to selfobject.” και παρακάτω:

“Another way of understanding trauma, then, is that the meaning of an occurrence changes one’s experience of oneself in relation to selfobjects, in ways that are intolerable. In other words, the (unconscious) meaning of an occurrence changes a person’s experience of self.”

Ζητώ συγνώμη προκαταβολικά αν διαταράσω το άγιο κλίμα των εορτών, αλλά δεν αντιστάθηκα να μεταφέρω την άποψη του γνωστου αντικονφορμιστή Τζίμη Πανούση, από την εκπομπή του ‘Δούρειος Ήχος’ της 22ας τρέχοντος στον City 99,5:

“….Οι υπογραφές για τη μετεξέλιξη του Μάη, μπήκαν ακροατή μου, στην Αθήνα, με γκράφιτι στη Σταδίου, που λέει:
Fuck May ’68, Fight NOW!
Δηλαδή, χέστε μας με τα μαγιάτικα τα μπαγιάτικα, τώρα έχουμε Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Διακρίνω, αράπη μου, ένα φθόνο, μια ζήλεια, προς τα νέα παιδιά που ξεσηκωθήκανε. Έτσι, ‘πού πας ρε κωλόπαιδο’, η γενιά του πολυτεχνείου τα’χει πάρει, ‘πού πας ρε κωλόπαιδο νιάνιαρο, ακόμα μυρίζεις γαλατάκι απ’ το βυζί της μάνας σου και μου θες κι επανάσταση, εμείς μαλάκες είμαστε που καθόμαστε και μας ξεσκίζουν ασιέλωτα, ο Καραμάν Αλής με τη χειρουργό Νατάσα, ο Βουλγαράκης με τη συμβολαιογράφο Πελέκη και ο Εφραίμ με το κνίτη Αρσένιο; ….
Όχι άλλη επανάσταση με Τσακνή-Μαχαιρίτσα. Έλεος! Φτάνει η επανάσταση του φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Γκώσαμε, γκώσαμε, δε θέλουμε άλλο. …
Δεν είναι καθόλου αστείο, ακροατή μου, που φυλάνε οι μπάτσοι και τα ΜΑΤ, το χριστουγεννιάτικο δέντρο του Συντάγματος. Το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι το σύμβολο του μικροαστισμού, του επάρατου συντηρητισμού, της γενιάς της τριανταπεντάχρονης, της νεοελληνικής ευμάρειας και καλά, του εκσυγχρονισμού του ΠΑΣΟΚ και του Συνωστισμού της αριστεράς και της προόδου. Γιατί άραγε το ΠΑΜΕ παγαίνει μόνο του στις διαδηλώσεις; Τι φοβάται; Μην κολλήσει; Οι ιεχωβάδες του Περισσού και οι νεορθόδοξοι της Κουμουνδούρου, έχουνε διαφορές που δεν αφορούν κανέναν, και κυρίως τους πιτσιρικάδες της εξέγερσης. Τα πληγωμένα κομματόσκυλα είναι γαντζωμένα ακροατή μου, με νύχια και με δόντια στις καρέκλες της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης. Ούτε ο Πρετεντέρης, ούτε ο Πάγκαλος θ’ αφήσουν τα κεκτημένα τους χωρίς να χυθεί αίμα. Κακά τα ψέμματα, βρωμιάρες μέρες, λίαν προσεχώς, να σε πληροφορήσω, θα κάψουνε μπάτσο οι δυνάμεις καταστολής από μόνες τους, για να εξασφαλίσουν και αυτοί, το πλεονέκτημα του νεκρού!”

Concerto Grosso Op. 6 #8 (Christmas Concerto) by A. Corelli

JS Bach-Weihnachtsoratorium “Schließe, mein Herze” Michael Chance

Με την ανάρτηση αυτή επιχειρώ μια αλληγορική προσέγγιση στα γεγονότα της επικαιρότητας, όχι από τη σκοπιά του αποτιμητή, πόσο μάλλον του μελλοντικού ιστορικού, αλλά από αυτήν του άναυδου πολίτη. Και ειδικά του κορίνθιου, πού έζησε ένα βράδυ ‘ταραχών’ στην πόλη του κατά το οποίο η ακραία συντηρητική, επαρχιώτικη, βλαχομερακλίδικη προσέγγιση των δημοτικών αρχόντων, με έκανε να ντρέπομαι για άλλη μια φορά. Μοιραία αναδύονται ξανά και ξανά τα παλαιά ερωτήματα για τις αρετές της καλής διακυβέρνησης και τους κανόνες της κοινωνικής συνοχής. Μετά τον συγκεντρωτισμό του 20ού αιώνα, θα είναι ο 21ος μια εποχή επανανακάλυψης της τοπικότητας; Πώς αυτή η τόσο επιζητούμενη τοπική αυτονομία θα αναμιχθεί δημιουργικά με την πανταχού παρούσα παγκοσμιότητα; Μπορεί στη σύγχρονη εποχή να περιθωριοποιείται μια κοινωνική ομάδα, όπως κάποτε οι Βενετσιάνοι περιόριζαν τους εβραίους στην περιοχή ghetto της Βενετίας, εξ’ού και ο σχετικός όρος; Ποιός μπορεί να είναι λοιπόν ο ρόλος μιας σύγχρονης δημοτικής αρχής σε εξεγέρσεις σαν την τωρινή (εκτός από το να προσπαθεί να αναστηλώσει μια τεχνητά γιορταστική ατμόσφαιρα και να προστατεύσει το χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Αθήνα ή τον φρεσκοστημένο Πήγασο στην Κόρινθο;). Μήπως η τέχνη μπορεί να μας δώσει κάποιες απαντήσεις;

Για να ξεκινήσω λοιπόν τη προσέγγισή μου, μετέφρασα και παραθέτω ένα μέρος μιας διάλεξης του καθηγητή Richard Ingersoll από το Rice University, στο Houston, Texas με τίτλο “Cities in History: The Uses of Decorum”.

“Στην αίθουσα συνεδριάσεων των Noveschi (το συμβούλιο των Εννέα) στη Σιένα, τη Sala della Pace, υπάρχει ένα από τα μεγάλα ντοκουμέντα της πολιτικής ιδεολογίας της μεσαιωνικής πόλης-κράτους, εν μέρει επιγραφή και εν μέρει ζωγραφική, που είναι γνωστό ως ‘κύκλος της καλής και κακής κυβέρνησης’. Οι τοιχογραφίες είναι του 1340 από τον Ambrogio Lorenzetti, ο οποίος ήταν επιφανές μέλος της άρχουσας τάξης και γνωστός, πέρα από τις δεξιότητες του ως καλλιτέχνη, για την ευρεία γνώση του της πολιτικής θεωρίας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο τέχνης, εντελώς διαφορετικό από προηγούμενα ή μεταγενέστερα έργα: συνδυάζει ρεαλιστικές όψεις για το τοπίο της καλής και της κακής πόλης, με αλληγορικές φόρμουλες για τις αρετές που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί καλή διακυβέρνηση. Χρησιμοποιώντας υπερ-προοπτική χωρική υποχώρηση, ο Lorenzetti δημιουργεί εξαίσια, μια ενιαία άποψη της πόλης και της εξοχής. Το έργο είναι ένα μανιφέστο, και είχε σκοπό να ενισχύσει το όραμα όσων είχαν ήδη πεισθεί – ένα μάθημα για τους εννέα, που εναλλάσσονταν κάθε δύο μήνες, υπενθυμίζοντάς τους τις συμφωνημένες αξίες και στόχους.

Θα ήθελα να αναλύσω το έργο αυτό του Lorenzetti σαν ένα μέσο κατανόησης της Μεσαιωνικής πόλης. Θα έπρεπε κανείς να το δει από αριστερά προς τα δεξιά, από την κακή πόλη προς την καλή πόλη. Το τείχος που αφιερώνεται στην κακή πόλη είναι μια υπενθύμιση του “τοπίου του φόβου” που αναφέρθηκε νωρίτερα (σημ. μτφ: ως ‘τοπίο του φόβου’ αναφέρεται ο συνδυασμός φτώχειας, λιμών, πολέμων και ασθενειών όπως η πανούκλα καθώς και σκληρών κοινωνικών διακρίσεων από την εκκλησία και την άρχουσα τάξη) και από το οποίο προήλθε η κοινωνία της εποχής. Είναι μια πόλη που κατοικείται από τέρατα, μορφές συχνά αναφερόμενες στις δυσκολότερες στιγμές της κοινωνίας πριν από το έτος 1000. Πάνω από την πύλη της πόλης, ίπταται μια τραχιά στρίγκλα που ονομάζεται “Timor”, ή Φόβος, που κραδαίνει το ξίφος της και φέρει μια επιγραφή που αναφέρει:”Επειδή κάθε ένας επιδιώκει μόνο το δικό του καλό, σε αυτή την πόλη, η Δικαιοσύνη ανατίθεται στον Τύραννο. Έτσι, σ’ αυτό το δρόμο, κανείς δεν περνά χωρίς φόβο για τη ζωή του, αφού γίνονται ληστείες εκτός και εντός των πυλών της πόλης”. Παρακάτω βλέπουμε την ύπαιθρο να μαίνεται στις φλόγες με καιόμενα κτίρια και λεηλασίες, εγκαταλελειμμένα χωράφια, γέφυρες αποκλεισμένες από στρατιώτες. Η πύλη για την πόλη είναι επίσης αποκλεισμένη από στρατιώτες και μέσα στην πόλη, κατεστραμένα κτίρια, άνθρωποι που πολεμούν, γυναίκες που βιάζονται. Η πόλη προσομοιάζει προς την περιγραφή της κόλασης του Δάντη, “una citta dolente”, μια πόλη που υποφέρει, και επιβιώνει μέχρι την πόλη της παλιάς φεουδαρχικής τάξης. Δίπλα στη σκηνή της κακής πόλης βρίσκονται οι αλληγορίες της κακής κυβέρνησης με την εικόνα του Τύραννου με τα κέρατα στο κέντρο και τη Δικαιοσύνη δέσμια στα πόδια του.

Στον επόμενο τοίχο βλέπουμε το αλληγορική διάγραμμα της καλής κυβέρνησης όπου η μορφή της Δικαιοσύνης ως υπομόχλιο για τις κλίμακες, είναι ισορροπημένη με την εστεμμένη μορφή του κοινού καλού. Αυτά ενώνονται με ένα σχοινί, το οποίο διέρχεται από μια μορφή που ονομάζεται Concord (λογοπαίγνιο για “με το σκοινί”) και 24 καλοαναθρεμμένους ανθρώπους που κρατούν το σκοινί με αλληλεγγύη. Η μορφή της ειρήνης, ντυμένη με πανοπλία καταλαμβάνει το κέντρο της σύνθεσης και έδωσε το όνομά της στην αίθουσα. Η προσφυγή στη δικαιοσύνη είναι παντού: “Αυτή η Ιερή Αρετή (δικαιοσύνη), όπου έχει κανόνες, φέρνει την ενότητα στις ψυχές των πολιτών για να συγκεντρωθούν στο σκοπό να κάνουν το κοινό καλό τους, Θεό”. Κυριολεκτικά, το κοινό καλό κατισχύει του ιδίου συμφέροντος. Η εικόνα καθιστά σαφές ότι δεν πρόκειται για ένα καθεστώς που βασίζεται στην αμνηστία: η δικαιοσύνη αποκεφαλίζει εκείνους που το αξίζουν και ενάντιοι στους απατεώνες είναι οι αστυνομικοί που συνέλαβαν τους κλέφτες και τους εχθρούς του κράτους και τους αλυσόδεσαν: ένα μείζον κατασκευαστικό έργο της εποχής είναι η φυλακή που προστέθηκε στο πίσω μέρος του Palazzo Pubblico.

Τέλος, υπάρχει και η απεικόνιση της καλής πόλης, μια εξιδανίκευση της Σιένα που αποδίδεται όχι με ρεαλιστικές, αλλά με ρητορικές λεπτομέρειες. Ως απάντηση στο άλλο τοίχο του Φόβου είναι η επιγραφή Securitas (Ασφάλεια) και μια εύθυμος, ημίγυμνη μορφή της νίκης, φέρουσα αγχόνη και η οποία ίπταται υπεράνω της πύλης της πόλης με την επιγραφή: “χωρίς φόβο κάθε άνθρωπος μπορεί να ταξιδεύει ελεύθερα, να καλλιεργήσει και να επιχειρήσει, εφόσον αυτή η κοινότητα θα διατηρήσει τη Δικαιοσύνη ως κυρίαρχο, διότι αυτή αποψίλωσε το κακό από όλες τις εξουσίες του”. Η σύνθεση αυτή χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη, σαν να λέμε ότι η καλή πόλη είναι μια μορφική ισορροπία της πόλης με την εξοχή.

Μέσα στα τείχη, η πόλη έχει μόνο λίγα αναγνωρίσιμα στοιχεία της Σιένα, όπως το κωδωνοστάσιο του Duomo και η μορφή της λύκαινας πάνω από την πύλη. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι σε αντίθεση με τις απόψεις της Αναγέννησης για την ιδανική πόλη, η ιδανική πόλη του Lorenzetti είναι θορυβωδώς γεμάτη κόσμο, πυκνή μέχρι του σημείου της εκρήξεως, με ποικιλία ετερογενών κτιρίων, κάποιων ημιτελών. Το μήνυμα είναι κυρίως να αφήνονται τα πράγματα ως έχουν, παρά να αναγκάζονται σε μια νέα γεωμετρική τάξη. Δεν υπάρχουν χώροι συνεκτικοί σαν την Piazza del Campo (η οποία παρεμπιπτόντως άνοιξε πέντε χρόνια μετά την ζωγραφική) στην εικόνα, αλλά μάλλον την τυχαία συλλογή κτιρίων, με ανοιχτό το ισόγειό τους για τις επιχειρήσεις και με πολυάριθμα παράθυρα. Ο πληθυσμός της είναι ένα μείγμα έφιππων ευγενών, οι έμποροι και μαγαζάτορες καθώς και οι χωρικοί. Δεν υπάρχουν κληρικοί παρόντες, ούτε στρατιώτες, κάτι που είναι εντελώς αντίθετο με τις δημογραφικές στατιστικές που αναφέρουν αρκετές χιλιάδες κληρικούς και τουλάχιστον 3000 στρατιώτες που χρησιμοποιούνται ως αστυνομία για την κοινότητα. Οι ευγενείς όλοι φαίνεται να εγκαταλείπουν την πόλη – είναι ελεύθεροι να κυκλοφορούν, αλλά σε μία εικόνα εξέρχονται μίας πύλης σε μια γαμήλια τελετή και σε μια άλλη, βγαίνουν έξω από την πύλη για κυνήγι. Στις καμάρες των καταστημάτων θα βρείτε ένα οινοπωλείο όπου οι άνθρωποι παίζουν σκάκι, ένα κοσμηματοπωλείο, ένα ράφτη, ένα τσαγκάρη κι ένα δάσκαλο με τους μαθητές του. Οι χωρικοί φέρνουν ξύλα και προϊόντα. Οι έμποροι έχουν μουλάρια φορτωμένα με σακιά, υπάρχουν άνδρες και γυναίκες που εργάζονται σε αργαλειούς στο παρασκήνιο. Είναι μια πόλη της εργασίας και της ανταλλαγής ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει το παιδικό παιχνίδι και φαίνεται ιδανικά ελεύθερη από ταραχές. Η πιο περίεργη σειρά δυσανάλογων μορφών, εννέα κορίτσια που χορεύουν, ενώ ένα παίζει το ταμπούρλο, σαφώς αποτελεί αλληγορία της αρμονίας του συμβουλίου των Εννέα (Noveschi). Υπήρχαν νόμοι κατά του δημόσιου χορού ή της ένδυσης με πολυτελή φορέματα στους δημόσιους χώρους. Τα κτίρια στην πόλη ως επί το πλείστον έχουν δίχωρα παράθυρα, με γλάστρες. Υπάρχουν σε εξέλιξη οικοδομές, σημάδι μιας υγιούς οικονομίας τότε όπως και τώρα, δεδομένου ότι ένα σημαντικό τμήμα της οικονομίας είχε σχέση με τις αγοραπωλησίες ακινήτων.

Έξω από την πύλη συναντάμε έναν κυνηγό με γεράκι, του οποίου η ρεαλιστική στροφή του σώματος δείχνει μια σύγχρονη αντίληψη του χώρου. Κοντά του είναι ένας ζητιάνος και αγρότες να φέρνουν χοίρους και εμπορεύματα. Η ύπαιθρος είναι καλά οργανωμένη με βίλες και αγροκτήματα. Οι έμποροι έρχονται στην πόλη μέσω μιας γέφυρας, και όλα φαίνονται καλοποτισμένα. Η αλληγορική φύση της εικόνας γίνεται σαφής με τη φύτευση να γίνεται από τους αγρότες σε ένα μέρος της εικόνας και τη συγκομιδή σε άλλο. Στο βάθος φαίνεται η θάλασσα, και το επίνειο της Σιένα, η Talamone. Το μήνυμα είναι σαφές ότι για να διατηρήσει την ευημερία, οι Noveschi πρέπει να συνεχίσουν να συντηρούν το οδικό δίκτυο. και την επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Καθώς η πόλη είχε υποστεί ένα λιμό ένα χρόνο πριν από την έναρξη του έργου από τον Lorenzetti, η αφθονία της υπαίθρου είναι σαφώς ένας μύθος, ότι μια συνεκτική πολιτική για το νερό προσπαθούσε μόλις να εγκαθιδρυθεί. Τόσο η εικόνα της υπαίθρου όσο και της πόλης ήταν αναγνωρίσιμες ως η Σιένα, αλλά σαφώς εκείνης που είχε επιλύσει τις κοινωνικές συγκρούσεις και είχε αφήσει πίσω της την έλλειψη των πόρων. Η ιδεολογία ότι το καθεστώς μπορεί να δικαιολογήσει τη μονοπώληση της εξουσίας μόνο όταν αυτό εξυπηρετεί ένα υπεύθυνο σύστημα δικαιοσύνης, διαπερνά όλα τα επίπεδα αυτού του οράματος.

Η ταχεία ανατροπή των Noveschi το 1355, μετά τα καταστροφικά χρόνια της πανούκλας και την εξωτερική υποστήριξη της Γαλλίας, έδειξε ότι το καθεστώς τους δεν ήταν τόσο αρμονικό ή σταθερό όπως προβλέπεται από το έργο να υποθέσουμε. Αν και συμπεριέλαβαν τους ευγενείς casati σε κάποιο βαθμό, η ζήλια μεταξύ των τάξεων οδηγούσε συχνά σε ξεσπάσματα αναρχίας, ενώ και οι κατώτερες τάξεις εύκολα θα μπορούσαν επίσης να κινητοποιηθούν κατά των Noveschi, δεδομένου ότι είχαν την αίσθηση ότι οι φόροι τους είχαν υπεξαιρεθεί για την καταβολή των μισθών σε υπαλλήλους και μισθοφόρους, μεταξύ των οποίων και η αστυνομική δύναμη των 3.000 στρατιωτών.

Οι Noveschi ακολούθησαν ένα συνειδητό αισθητικό και πολιτικό πρόγραμμα που υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι προσέλαβαν τον Lorenzetti να δημιουργήσει ένα μοναδικό έργο τέχνης για να περιγράψει τη Δημοκρατία ως έργο τέχνης. Άφησαν πίσω τους μια σειρά από εντυπωσιακές παρεμβάσεις, τόσο μνημειακών όσο και υποδομών, που ώθησαν την πόλη στο όριο της ανάπτυξης πέρα από το οποίο δεν θα μπορούσαν ποτέ να φτάσουν μέχρι πρόσφατα. Υπάρχει μια επιγραφή στη μεγάλη αίθουσα του Συμβουλίου της Καμπάνας, κάτω από την εικόνα της Παναγίας του Simone Martini, το μεγάλο έμβλημα της πόλης και τον πολιούχο άγιο, που συνοψίζει τη νέα συμπεριφορά της εμπορικής τάξης στην πόλη: “Αυτοί που εργάζονται σκληρά για έναν όμορφο και έντιμο στολισμό της πόλης τους είναι άξιοι επαίνων και επιδοκιμασιών. Χωρίς τάξη, δεν γίνεται τίποτα καλό, και εσείς είστε οι άνθρωποι που πρέπει να εγκαθιδρύσετε την τάξη και το νόμο σε ολόκληρη την πόλη.”
Η ομορφιά έγινε ένα δημοτικό όραμα για τους Noveschi, ένα ρητορικό εργαλείο για να συλλάβει τη φαντασία της πόλης και να εγκαθιδρύσει ένα νέο κράτος μετά την φεουδαρχική εποχή, όπου η δικαιοσύνη θα ήταν το θεμέλιο της εξουσίας και όχι η ισχύς ή η θρησκευτική αρχή.”

Με την ανάρτηση αυτή επιχειρώ μια αλληγορική προσέγγιση στα γεγονότα της επικαιρότητας, όχι από τη σκοπιά του αποτιμητή, πόσο μάλλον του μελλοντικού ιστορικού, αλλά από αυτήν του άναυδου πολίτη. Και ειδικά του κορίνθιου, πού έζησε ένα βράδυ ‘ταραχών’ στην πόλη του κατά το οποίο η ακραία συντηρητική, επαρχιώτικη, βλαχομερακλίδικη προσέγγιση των δημοτικών αρχόντων, με έκανε να ντρέπομαι για άλλη μια φορά. Μοιραία αναδύονται ξανά και ξανά τα παλαιά ερωτήματα για τις αρετές της καλής διακυβέρνησης και τους κανόνες της κοινωνικής συνοχής. Μετά τον συγκεντρωτισμό του 20ού αιώνα, θα είναι ο 21ος μια εποχή επανανακάλυψης της τοπικότητας; Πώς αυτή η τόσο επιζητούμενη τοπική αυτονομία θα αναμιχθεί δημιουργικά με την πανταχού παρούσα παγκοσμιότητα; Μπορεί στη σύγχρονη εποχή να περιθωριοποιείται μια κοινωνική ομάδα, όπως κάποτε οι Βενετσιάνοι περιόριζαν τους εβραίους στην περιοχή ghetto της Βενετίας, εξ’ού και ο σχετικός όρος; Ποιός μπορεί να είναι λοιπόν ο ρόλος μιας σύγχρονης δημοτικής αρχής σε εξεγέρσεις σαν την τωρινή (εκτός από το να προσπαθεί να αναστηλώσει μια τεχνητά γιορταστική ατμόσφαιρα και να προστατεύσει το χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Αθήνα ή τον φρεσκοστημένο Πήγασο στην Κόρινθο;). Μήπως η τέχνη μπορεί να μας δώσει κάποιες απαντήσεις;

Για να ξεκινήσω λοιπόν τη προσέγγισή μου, μετέφρασα και παραθέτω ένα μέρος μιας διάλεξης του καθηγητή Richard Ingersoll από το Rice University, στο Houston, Texas με τίτλο “Cities in History: The Uses of Decorum”.

“Στην αίθουσα συνεδριάσεων των Noveschi (το συμβούλιο των Εννέα) στη Σιένα, τη Sala della Pace, υπάρχει ένα από τα μεγάλα ντοκουμέντα της πολιτικής ιδεολογίας της μεσαιωνικής πόλης-κράτους, εν μέρει επιγραφή και εν μέρει ζωγραφική, που είναι γνωστό ως ‘κύκλος της καλής και κακής κυβέρνησης’. Οι τοιχογραφίες είναι του 1340 από τον Ambrogio Lorenzetti, ο οποίος ήταν επιφανές μέλος της άρχουσας τάξης και γνωστός, πέρα από τις δεξιότητες του ως καλλιτέχνη, για την ευρεία γνώση του της πολιτικής θεωρίας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο τέχνης, εντελώς διαφορετικό από προηγούμενα ή μεταγενέστερα έργα: συνδυάζει ρεαλιστικές όψεις για το τοπίο της καλής και της κακής πόλης, με αλληγορικές φόρμουλες για τις αρετές που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί καλή διακυβέρνηση. Χρησιμοποιώντας υπερ-προοπτική χωρική υποχώρηση, ο Lorenzetti δημιουργεί εξαίσια, μια ενιαία άποψη της πόλης και της εξοχής. Το έργο είναι ένα μανιφέστο, και είχε σκοπό να ενισχύσει το όραμα όσων είχαν ήδη πεισθεί – ένα μάθημα για τους εννέα, που εναλλάσσονταν κάθε δύο μήνες, υπενθυμίζοντάς τους τις συμφωνημένες αξίες και στόχους.

Θα ήθελα να αναλύσω το έργο αυτό του Lorenzetti σαν ένα μέσο κατανόησης της Μεσαιωνικής πόλης. Θα έπρεπε κανείς να το δει από αριστερά προς τα δεξιά, από την κακή πόλη προς την καλή πόλη. Το τείχος που αφιερώνεται στην κακή πόλη είναι μια υπενθύμιση του “τοπίου του φόβου” που αναφέρθηκε νωρίτερα (σημ. μτφ: ως ‘τοπίο του φόβου’ αναφέρεται ο συνδυασμός φτώχειας, λιμών, πολέμων και ασθενειών όπως η πανούκλα καθώς και σκληρών κοινωνικών διακρίσεων από την εκκλησία και την άρχουσα τάξη) και από το οποίο προήλθε η κοινωνία της εποχής. Είναι μια πόλη που κατοικείται από τέρατα, μορφές συχνά αναφερόμενες στις δυσκολότερες στιγμές της κοινωνίας πριν από το έτος 1000. Πάνω από την πύλη της πόλης, ίπταται μια τραχιά στρίγκλα που ονομάζεται “Timor”, ή Φόβος, που κραδαίνει το ξίφος της και φέρει μια επιγραφή που αναφέρει:”Επειδή κάθε ένας επιδιώκει μόνο το δικό του καλό, σε αυτή την πόλη, η Δικαιοσύνη ανατίθεται στον Τύραννο. Έτσι, σ’ αυτό το δρόμο, κανείς δεν περνά χωρίς φόβο για τη ζωή του, αφού γίνονται ληστείες εκτός και εντός των πυλών της πόλης”. Παρακάτω βλέπουμε την ύπαιθρο να μαίνεται στις φλόγες με καιόμενα κτίρια και λεηλασίες, εγκαταλελειμμένα χωράφια, γέφυρες αποκλεισμένες από στρατιώτες. Η πύλη για την πόλη είναι επίσης αποκλεισμένη από στρατιώτες και μέσα στην πόλη, κατεστραμένα κτίρια, άνθρωποι που πολεμούν, γυναίκες που βιάζονται. Η πόλη προσομοιάζει προς την περιγραφή της κόλασης του Δάντη, “una citta dolente”, μια πόλη που υποφέρει, και επιβιώνει μέχρι την πόλη της παλιάς φεουδαρχικής τάξης. Δίπλα στη σκηνή της κακής πόλης βρίσκονται οι αλληγορίες της κακής κυβέρνησης με την εικόνα του Τύραννου με τα κέρατα στο κέντρο και τη Δικαιοσύνη δέσμια στα πόδια του.

Στον επόμενο τοίχο βλέπουμε το αλληγορική διάγραμμα της καλής κυβέρνησης όπου η μορφή της Δικαιοσύνης ως υπομόχλιο για τις κλίμακες, είναι ισορροπημένη με την εστεμμένη μορφή του κοινού καλού. Αυτά ενώνονται με ένα σχοινί, το οποίο διέρχεται από μια μορφή που ονομάζεται Concord (λογοπαίγνιο για “με το σκοινί”) και 24 καλοαναθρεμμένους ανθρώπους που κρατούν το σκοινί με αλληλεγγύη. Η μορφή της ειρήνης, ντυμένη με πανοπλία καταλαμβάνει το κέντρο της σύνθεσης και έδωσε το όνομά της στην αίθουσα. Η προσφυγή στη δικαιοσύνη είναι παντού: “Αυτή η Ιερή Αρετή (δικαιοσύνη), όπου έχει κανόνες, φέρνει την ενότητα στις ψυχές των πολιτών για να συγκεντρωθούν στο σκοπό να κάνουν το κοινό καλό τους, Θεό”. Κυριολεκτικά, το κοινό καλό κατισχύει του ιδίου συμφέροντος. Η εικόνα καθιστά σαφές ότι δεν πρόκειται για ένα καθεστώς που βασίζεται στην αμνηστία: η δικαιοσύνη αποκεφαλίζει εκείνους που το αξίζουν και ενάντιοι στους απατεώνες είναι οι αστυνομικοί που συνέλαβαν τους κλέφτες και τους εχθρούς του κράτους και τους αλυσόδεσαν: ένα μείζον κατασκευαστικό έργο της εποχής είναι η φυλακή που προστέθηκε στο πίσω μέρος του Palazzo Pubblico.

Τέλος, υπάρχει και η απεικόνιση της καλής πόλης, μια εξιδανίκευση της Σιένα που αποδίδεται όχι με ρεαλιστικές, αλλά με ρητορικές λεπτομέρειες. Ως απάντηση στο άλλο τοίχο του Φόβου είναι η επιγραφή Securitas (Ασφάλεια) και μια εύθυμος, ημίγυμνη μορφή της νίκης, φέρουσα αγχόνη και η οποία ίπταται υπεράνω της πύλης της πόλης με την επιγραφή: “χωρίς φόβο κάθε άνθρωπος μπορεί να ταξιδεύει ελεύθερα, να καλλιεργήσει και να επιχειρήσει, εφόσον αυτή η κοινότητα θα διατηρήσει τη Δικαιοσύνη ως κυρίαρχο, διότι αυτή αποψίλωσε το κακό από όλες τις εξουσίες του”. Η σύνθεση αυτή χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη, σαν να λέμε ότι η καλή πόλη είναι μια μορφική ισορροπία της πόλης με την εξοχή.

Μέσα στα τείχη, η πόλη έχει μόνο λίγα αναγνωρίσιμα στοιχεία της Σιένα, όπως το κωδωνοστάσιο του Duomo και η μορφή της λύκαινας πάνω από την πύλη. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι σε αντίθεση με τις απόψεις της Αναγέννησης για την ιδανική πόλη, η ιδανική πόλη του Lorenzetti είναι θορυβωδώς γεμάτη κόσμο, πυκνή μέχρι του σημείου της εκρήξεως, με ποικιλία ετερογενών κτιρίων, κάποιων ημιτελών. Το μήνυμα είναι κυρίως να αφήνονται τα πράγματα ως έχουν, παρά να αναγκάζονται σε μια νέα γεωμετρική τάξη. Δεν υπάρχουν χώροι συνεκτικοί σαν την Piazza del Campo (η οποία παρεμπιπτόντως άνοιξε πέντε χρόνια μετά την ζωγραφική) στην εικόνα, αλλά μάλλον την τυχαία συλλογή κτιρίων, με ανοιχτό το ισόγειό τους για τις επιχειρήσεις και με πολυάριθμα παράθυρα. Ο πληθυσμός της είναι ένα μείγμα έφιππων ευγενών, οι έμποροι και μαγαζάτορες καθώς και οι χωρικοί. Δεν υπάρχουν κληρικοί παρόντες, ούτε στρατιώτες, κάτι που είναι εντελώς αντίθετο με τις δημογραφικές στατιστικές που αναφέρουν αρκετές χιλιάδες κληρικούς και τουλάχιστον 3000 στρατιώτες που χρησιμοποιούνται ως αστυνομία για την κοινότητα. Οι ευγενείς όλοι φαίνεται να εγκαταλείπουν την πόλη – είναι ελεύθεροι να κυκλοφορούν, αλλά σε μία εικόνα εξέρχονται μίας πύλης σε μια γαμήλια τελετή και σε μια άλλη, βγαίνουν έξω από την πύλη για κυνήγι. Στις καμάρες των καταστημάτων θα βρείτε ένα οινοπωλείο όπου οι άνθρωποι παίζουν σκάκι, ένα κοσμηματοπωλείο, ένα ράφτη, ένα τσαγκάρη κι ένα δάσκαλο με τους μαθητές του. Οι χωρικοί φέρνουν ξύλα και προϊόντα. Οι έμποροι έχουν μουλάρια φορτωμένα με σακιά, υπάρχουν άνδρες και γυναίκες που εργάζονται σε αργαλειούς στο παρασκήνιο. Είναι μια πόλη της εργασίας και της ανταλλαγής ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει το παιδικό παιχνίδι και φαίνεται ιδανικά ελεύθερη από ταραχές. Η πιο περίεργη σειρά δυσανάλογων μορφών, εννέα κορίτσια που χορεύουν, ενώ ένα παίζει το ταμπούρλο, σαφώς αποτελεί αλληγορία της αρμονίας του συμβουλίου των Εννέα (Noveschi). Υπήρχαν νόμοι κατά του δημόσιου χορού ή της ένδυσης με πολυτελή φορέματα στους δημόσιους χώρους. Τα κτίρια στην πόλη ως επί το πλείστον έχουν δίχωρα παράθυρα, με γλάστρες. Υπάρχουν σε εξέλιξη οικοδομές, σημάδι μιας υγιούς οικονομίας τότε όπως και τώρα, δεδομένου ότι ένα σημαντικό τμήμα της οικονομίας είχε σχέση με τις αγοραπωλησίες ακινήτων.

Έξω από την πύλη συναντάμε έναν κυνηγό με γεράκι, του οποίου η ρεαλιστική στροφή του σώματος δείχνει μια σύγχρονη αντίληψη του χώρου. Κοντά του είναι ένας ζητιάνος και αγρότες να φέρνουν χοίρους και εμπορεύματα. Η ύπαιθρος είναι καλά οργανωμένη με βίλες και αγροκτήματα. Οι έμποροι έρχονται στην πόλη μέσω μιας γέφυρας, και όλα φαίνονται καλοποτισμένα. Η αλληγορική φύση της εικόνας γίνεται σαφής με τη φύτευση να γίνεται από τους αγρότες σε ένα μέρος της εικόνας και τη συγκομιδή σε άλλο. Στο βάθος φαίνεται η θάλασσα, και το επίνειο της Σιένα, η Talamone. Το μήνυμα είναι σαφές ότι για να διατηρήσει την ευημερία, οι Noveschi πρέπει να συνεχίσουν να συντηρούν το οδικό δίκτυο. και την επικοινωνία με τον υπόλοιπο κόσμο. Καθώς η πόλη είχε υποστεί ένα λιμό ένα χρόνο πριν από την έναρξη του έργου από τον Lorenzetti, η αφθονία της υπαίθρου είναι σαφώς ένας μύθος, ότι μια συνεκτική πολιτική για το νερό προσπαθούσε μόλις να εγκαθιδρυθεί. Τόσο η εικόνα της υπαίθρου όσο και της πόλης ήταν αναγνωρίσιμες ως η Σιένα, αλλά σαφώς εκείνης που είχε επιλύσει τις κοινωνικές συγκρούσεις και είχε αφήσει πίσω της την έλλειψη των πόρων. Η ιδεολογία ότι το καθεστώς μπορεί να δικαιολογήσει τη μονοπώληση της εξουσίας μόνο όταν αυτό εξυπηρετεί ένα υπεύθυνο σύστημα δικαιοσύνης, διαπερνά όλα τα επίπεδα αυτού του οράματος.

Η ταχεία ανατροπή των Noveschi το 1355, μετά τα καταστροφικά χρόνια της πανούκλας και την εξωτερική υποστήριξη της Γαλλίας, έδειξε ότι το καθεστώς τους δεν ήταν τόσο αρμονικό ή σταθερό όπως προβλέπεται από το έργο να υποθέσουμε. Αν και συμπεριέλαβαν τους ευγενείς casati σε κάποιο βαθμό, η ζήλια μεταξύ των τάξεων οδηγούσε συχνά σε ξεσπάσματα αναρχίας, ενώ και οι κατώτερες τάξεις εύκολα θα μπορούσαν επίσης να κινητοποιηθούν κατά των Noveschi, δεδομένου ότι είχαν την αίσθηση ότι οι φόροι τους είχαν υπεξαιρεθεί για την καταβολή των μισθών σε υπαλλήλους και μισθοφόρους, μεταξύ των οποίων και η αστυνομική δύναμη των 3.000 στρατιωτών.

Οι Noveschi ακολούθησαν ένα συνειδητό αισθητικό και πολιτικό πρόγραμμα που υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι προσέλαβαν τον Lorenzetti να δημιουργήσει ένα μοναδικό έργο τέχνης για να περιγράψει τη Δημοκρατία ως έργο τέχνης. Άφησαν πίσω τους μια σειρά από εντυπωσιακές παρεμβάσεις, τόσο μνημειακών όσο και υποδομών, που ώθησαν την πόλη στο όριο της ανάπτυξης πέρα από το οποίο δεν θα μπορούσαν ποτέ να φτάσουν μέχρι πρόσφατα. Υπάρχει μια επιγραφή στη μεγάλη αίθουσα του Συμβουλίου της Καμπάνας, κάτω από την εικόνα της Παναγίας του Simone Martini, το μεγάλο έμβλημα της πόλης και τον πολιούχο άγιο, που συνοψίζει τη νέα συμπεριφορά της εμπορικής τάξης στην πόλη: “Αυτοί που εργάζονται σκληρά για έναν όμορφο και έντιμο στολισμό της πόλης τους είναι άξιοι επαίνων και επιδοκιμασιών. Χωρίς τάξη, δεν γίνεται τίποτα καλό, και εσείς είστε οι άνθρωποι που πρέπει να εγκαθιδρύσετε την τάξη και το νόμο σε ολόκληρη την πόλη.”
Η ομορφιά έγινε ένα δημοτικό όραμα για τους Noveschi, ένα ρητορικό εργαλείο για να συλλάβει τη φαντασία της πόλης και να εγκαθιδρύσει ένα νέο κράτος μετά την φεουδαρχική εποχή, όπου η δικαιοσύνη θα ήταν το θεμέλιο της εξουσίας και όχι η ισχύς ή η θρησκευτική αρχή.”