Δυο Προτάσεις – Προκλήσεις για την Υγεία
Ο χάρτης της υγείας αναμένεται να αλλάξει δραματικά στα επόμενα είκοσι χρόνια. Η γήρανση του πληθυσμού, η υπογεννητικότητα και οι μεγάλες πρόοδοι της επιστήμης θα οδηγήσουν σε μεγάλη αύξηση τις δαπάνες για την υγεία. Ήδη, καταναλώνει το 10,2% του ΑΕΠ της χώρας μας, περίπου 1% περισσότερο από το μέσο όρο των χωρών-μελών της ΕΕ. Τα πράγματα θα ήταν ευνοϊκά για εμάς αν το 52% των συνολικών δαπανών για την υγεία δεν προέρχονταν απευθείας από την τσέπη του έλληνα πολίτη. Με ιδιωτικές δαπάνες για την υγεία, συγκρίσιμες σε ποσοστό της συνολικής δαπάνης, με αυτές του αμερικανικού μη-συστήματος για την υγεία, είναι να αναρωτιέται κανείς αν στη χώρα μας υπάρχει κοινωνικό κράτος ή όχι.
Η πρόκληση για ένα προοδευτικό σοσιαλιστικό κίνημα είναι μεγάλη. Από την απάντηση που θα δώσει σε αυτό και σε μερικά ακόμη μεγάλα προβλήματα (πχ παιδεία και παραπαιδεία, ασφαλιστικό, υπερκέρδη τραπεζών), θα καθοριστεί εαν θα βρεθεί σύντομα σε θέση να κερδίσει και πάλι την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού.
Γι αυτό και είναι μείζονος σημασίας οι προτάσεις του ΠΑΣΟΚ για την υγεία και κυρίως την εξωνοσοκομειακή φροντίδα, ή όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, αν και ο όρος είναι σαφώς παρωχημένος, την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η πρόταση στις τελευταίες εκλογές συνίστατο στη δημιουργία ενός δικτύου με γενικούς ιατρούς, παθολόγους και παιδιάτρους. Ακόμα και αν παραβλέψει κανείς πως δεν έχουμε τους γενικούς ιατρούς που απαιτούνται για κάτι τέτοιο, είναι παράλογο, το 2008, να θεωρεί κανείς πως μπορεί να κατασκευαστεί ένα ολοκληρωμένο δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας χωρίς τους υπόλοιπους ειδικευμένους ιατρούς (καρδιολόγους, ενδοκρινολόγους, ψυχιάτρους κοκ). Γιατί οι τελευταίοι είναι οι φυσικοί φορείς της γνώσης που απαιτείται για την ποιοτική φροντίδα των χρόνιων νοσημάτων (στεφανιαία νόσος, διαβήτης, ψυχικά νοσήματα κτλ). Αυτών δηλαδή που ευθύνονται για το 70% των συνολικών δαπανών για την υγεία. Κρίνω λοιπόν ρεαλιστική και εφαρμόσιμη την εξής πρόταση: να επιτραπεί η λειτουργία κοινοπραξιών ειδικευμένων ιατρών (group practices). Οι κοινοπραξίες αυτές θα υπογράφουν συμβάσεις με τους ασφαλιστικούς οργανισμούς μόνο εφόσον προσφέρουν συντεταγμένες υπηρεσίες, 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, 365 ημέρες το χρόνο. Υπηρεσίες που θα πιστοποιούνται και θα ελέγχονται ποσοτικά και ποιοτικά. Για να είναι όμως οικονομικά χρηστή η λειτουργία τους, θα πρέπει να πληρώνονται κατά κεφαλήν (capitation), έτσι ώστε να μην υπάρχει κίνητρο για πρόκληση τεχνητής ζήτησης υπηρεσιών (που ορισμένοι, αφελώς θεωρούν πως δεν αφορά τους γενικούς ιατρούς).
Ένα δεύτερο κρίσιμο θέμα για το σύστημα υγείας της χώρας μας, είναι αυτό των δικαιωμάτων των ασθενών. Ο πατερναλιστικός τρόπος του χθες όπου ο γιατρός αποφάσιζε και ο ασθενής έπρεπε να ακολουθεί τυφλά τις οδηγίες του, οφείλει να ανατραπεί. Ο ασθενής δικαιούται να γίνει το ήμισυ της συζήτησης που αφορά την υγεία του. Μόνο αν συμβεί αυτό μπορούμε να ελπίζουμε στην αύξηση της συμμόρφωσης και άρα την προαγωγή της υγείας. Δεν είναι τυχαίο πως σήμερα, με βάση επίσημη στατιστική του ΙΚΑ, μόνο το 22% των συνταγών, εκτελούνται ως ανεγράφησαν. Όμως αυτό απαιτεί μια αλλαγή στην κουλτούρα και την εκπαίδευση των γιατρών αλλά και των ασθενών, που δεν είναι μόνο θέμα μέτρων αλλά κυρίως εμμονής σε ένα όραμα παιδείας.
Τίποτα δεν φαντάζει εύκολο στη νέα εποχή. Αλλά και τίποτα δεν θα κερδηθεί χωρίς όραμα και επίμονη προσήλωση σ’ αυτό. Το σταυροδρόμι είναι μπροστά μας και εναπόκειται σ’ εμάς να διαλέξουμε την κατεύθυνση που θα πάρουμε.
