Η Εξαφάνιση Του Μέτρου
Ο σύγχρονος Γάλλος κοινωνιολόγος Vincent de Gaulejac, ένας από τους θεμελιωτές της λεγόμενης ‘κλινικής κοινωνιολογίας’, ισχυρίζεται πως “είμαστε όλοι προϊόντα της ιστορίας της οποίας προσπαθούμε να γίνουμε υποκείμενα”.
Έτσι, θα έλεγε κανείς πως αφού ζούμε στην ίδια πόλη είμαστε όλοι προϊόντα του περιορισμένου αυτού δημόσιου χώρου μας (η έννοια του χώρου εδώ συμπεριλαμβάνει και το χρόνο, την ιστορία). Κι αν αυτός ο χώρος έχει προβλήματα, τότε αναπόφευκτα, τέτοια θα έχουν και τα προϊόντα του. Αν υιοθετεί κανείς αυτή τη συλλογιστική, είναι λογικό να ενδιαφέρεται για την πόλη του. Είναι και αναμενόμενο αφού έτσι καθορίζεται και ο ίδιος. Αυτή η διαδρομή από το άτομο στον δήμο, εμπεριέχει τη μετατροπή της ατομικής δυναμικής σε συλλογική, διεργασία που κορυφώνεται κλασικά με τις δημοτικές εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια.
Ιδανικά, θα έλεγε κανείς πως αυτές οι εκλογές αντιπροσωπεύουν δύο πράγματα: την πίστη και την ελπίδα. Την πίστη ότι όλοι οι δημότες μοιράζονται το ίδιο ενδιαφέρον για τον τόπο που ζουν, ενδιαφέρον που δεν καθορίζεται αποκλειστικά από το ατομικό συμφέρον ή τις ιδεολογικές αποχρώσεις. Και την ελπίδα ότι παρά το εύρος του ιδεολογικού φάσματος, κοινός τόπος μπορεί να ανευρεθεί για τα ζητήματα που αφορούν τον δήμο και, τότε, οι λύσεις δεν είναι ανέφικτες.
Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Οι δημότες σε μεγάλο βαθμό, μάλλον δεν ενδιαφέρονται για θέματα που δεν άπτονται του προσωπικού τους συμφέροντος, αδυνατώντας να καταλάβουν με ποιό τρόπο τα φαινομενικά ξένα προς αυτούς ζητήματα, τους καθορίζουν. Ακόμη χειρότερα, χειραγωγούνται σε μεγάλο βαθμό από τις ιδεολογικές -κομματικές για την ακρίβεια- επιλογές τους.
Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε από τη χρονιότητα του προβλήματος. Σαν ιός που δε νοιάζεται για το σωστό ή το λάθος, εξαπλώθηκε και με την πάροδο του χρόνου, έγινε συνήθεια, καθεστώς. Να μη νοιάζεσαι για το τι γίνεται στην άλλη άκρη της πόλης. Να μην αντιλαμβάνεσαι τη δική σου συμμετοχή στη διαμόρφωση των προβλημάτων. Να εθίζεσαι στην αδιαφορία. Επίσης, να μεταφράζεις την αντιπάθεια που νιώθεις για τη δημοτική αρχή επειδή αυτή ανήκει σε άλλο κόμμα από το δικό σου, σε απάθεια. Κατόπιν, τα κόμματα θα μοιράσουν ‘χρίσματα’ και οι πολίτες θα ψηφίσουν κομματικά ψηφοδέλτια.
Βέβαια, την επόμενη μέρα, ξυπνάς και ανακαλύπτεις ότι τον δήμο δεν τον διοικεί …η ιδεολογία, αλλά άνθρωποι. Άνθρωποι που πολλοί δεν μπήκαν στον κόπο να αξιολογήσουν, ούτε να συγκρίνουν αλλά τους ψήφισαν γιατί ανήκουν στο ίδιο κόμμα, γιατί …δεν τους πάει το χέρι να κάνουν κάτι διαφορετικό. Πολλοί θα συμφωνήσουν ότι το χρίσμα ενός κόμματος εξουσίας αντιστοιχεί αβασάνιστα σε ένα 20% αν δεν προϋπάρχουν έριδες και διασπάσεις. Έτσι, το κεχρισμένο ψηφοδέλτιο ξεκινά από ένα διόλου ασήμαντο εφαλτήριο.
Αντίθετα, ένα ανεξάρτητο ψηφοδέλτιο πρέπει να ξεκινήσει από το μηδέν. Να διεκδικήσει το δικαίωμά του να απευθυνθεί σε κάθε πολίτη ξεχωριστά. Να το κάνει, στους λίγους που θα θελήσουν ν’ακούσουν. Να πείσει, αρχικά, ακόμη λιγότερους απ’ αυτούς που θ’ ακούσουν. Να το επαναλάβει πεισματικά, μέχρι να εδραιώσει με πολύ κόπο μια ισχνή βάση. Και, αργά ή γρήγορα, να έρθει αντιμέτωπο με όλους τους μηχανισμούς που συντηρούν το καθεστώς στην εξουσία. Μηχανισμούς συμφερόντων, ατομικών ή συλλογικών, που καθορίζουν την πορεία της πόλης ερήμην αυτής. Που συγκροτούν ένα παρασκήνιο που το βιώνει κανείς μασκαρεμένο σε ψιθύρους πίσω από κουρτίνες ή το υποπτεύεται στις μεγαλόστομες δηλώσεις που περνούν μπροστά από τις οθόνες μας όπως ο άνεμος, δίχως να σταματήσουν.
Απέναντι στις δυσκολίες αυτές δεν υπάρχει παρά μόνο μία επιλογή. Η επίμονη προσήλωση στην ανάδειξη των χαμένων σταθερών της συλλογικότητας, δηλαδή την έμφαση στον κοινό σκοπό και το σεβασμό της δυνατότητας των άλλων να συνεισφέρουν. Στην υπενθύμιση των ξεχασμένων αξιών της δημοκρατικότητας, δηλαδή την ισότητα των πολιτών στα δικαιώματα και την πρόσβαση στην εξουσία. Στην πρόταση νέων, καινοτόμων εργαλείων για τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Στην οικοδόμηση μέτρων σύγκρισης με το καλύτερο. Γιατί όταν υπάρχει μέτρο, τότε οι ενδεχόμενες ‘αδεξιότητες’ των χειριστών -και όχι πρωταγωνιστών- της δημοτικής ζωής, αναδεικνύονται. Γιατί η εξαφάνιση του μέτρου βολεύει μόνον όσους μετρώνται κάτω από αυτό.
Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στο φύλλο της 13ης Μαρτίου 2009 της εφημερίδας της ‘Κίνησης Πολιτών για το δήμο Κορινθίων’.
