Θέσεις για την Υγεία ή Χαρτί Υγείας;
Διάβασα με προσοχή την παράγραφο του κειμένου με τίτλο ‘70+1 θέσεις για την επανίδρυση του ΠΑΣΟΚ’ που είναι αφιερωμένη στην Υγεία και για λόγους ευκολίας την αντιγράφω παρακάτω:
«Δεύτερη προτεραιότητα: ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και φροντίδας για όλους και για τον καθένα χωριστά. Ολοκλήρωση και Μεταρρύθμιση του ΕΣΥ. Η αντιστροφή της σημερινής πορείας του ΕΣΥ προς την παρακμή και απαξίωση και η μείωση των δαπανών των νοικοκυριών για την υγεία αποτελεί θέμα τιμής για το ΠΑΣΟΚ, ένα λαϊκό σοσιαλιστικό κόμμα, παράγοντα κρίσης της σοσιαλιστικής μας συνείδησης. Συγκεντρώνουμε, ιδιαίτερα την προσοχή μας στην Πρόληψη, τη λειτουργία ολοκληρωμένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και τις ριζικές αλλαγές στην οργάνωση και τη Διοίκηση του ΕΣΥ, στο μετασχηματισμό του δημόσιου μάνατζμεντ της Υγείας. Θα πρέπει από σήμερα να καθοριστούν, οι προδιαγραφές ποιότητας και οι δείκτες αξιολόγησης των Νοσοκομείων, τα οποία θα αναδειχθούν σε αυτόνομες λειτουργικές παραγωγικές – διοικητικές μονάδες, με σύγχρονη επαγγελματική διεύθυνση, διπλογραφικό σύστημα και νέες μορφές χρηματοδότησης ανάλογα με τη διάγνωση. Να συγκεκριμενοποιηθεί η λειτουργία του Φορέα Πιστοποίησης Υπηρεσιών Υγείας που προτείνουμε για την εξασφάλιση της υψηλής ποιότητας των υπηρεσιών υγείας του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Να ελεγχθεί το ανεξέλεγκτο κόστος της πολυφαρμακίας και η κερδοσκοπία στο χώρο της υγείας.»
Απογοητεύτηκα σφοδρά! Όχι γιατί αυτά που λέει είναι εσφαλμένα, αλλά γιατί είναι τετριμμένα. Γιατί ξόδεψε χωρίς απ’ ότι φαίνεται πολλή περίσκεψη, την ευκαιρία να εκφράσει κάτι πραγματικά νέο, κάτι επαναστατικό και δυνατό.
Ολοκλήρωση λέει, του ΕΣΥ. Αυτό δηλαδή που έλεγε και ο Σκανδαλίδης στο συνέδριο του 2005 και πάλεψα μαζί με λίγους συντρόφους να το ανατρέψουμε. Ολοκλήρωση επικαλείσαι όταν πχ το ΕΣΥ αρθρώνεται από -έστω- πέντε κομάτια, εσύ έχεις φτιάξει τα τέσσερα και σου λείπει το πέμπτο. Αλλά, ας μου πει κάποιος, ποιο κομάτι του ΕΣΥ μπορεί να μείνει ανέγγιχτο; Η νοσοκομειακή φροντίδα που βαρύνεται με την αναξιοκρατία, το φακελάκι, τα γιγαντιαία ελλείμματα τόσο σε προσωπικό όσο και σε πόρους και τη διαφθορά; Ο έλεγχος της συνταγογράφησης και των πράξεων; Οι σχέσεις ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα; Η ταύτιση παραγωγού και αγοραστή υπηρεσιών υγείας; Η αποκέντρωση του συστήματος που οφείλει να είναι ταυτόχρονα διοικητική και λειτουργική;
Δεν αναφέρθηκα ως τώρα στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, σκόπιμα. Γιατί αυτήν υπονοεί ο Μίμης Ανδρουλάκης (και όχι μόνο) ως το στοιχείο που λείπει. Και με βάση μια παρωχημένη αντίληψη, έχει δίκιο. Την αντίληψη που θεωρεί ότι η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας περίπου ταυτίζεται με την εξωνοσοκομειακή φροντίδα. Αλλά, σύντροφε Μίμη, το κομάτι αυτό δεν είναι απλά τεράστιο, είναι πια γιγαντιαίο. Η δαπάνη μόνο για τα χρόνια νοσήματα όπως πχ η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αποφρακτική πνευμονοπάθεια, οι άνοιες κτλ (που ως χρόνια δεν υπάγονται στη νοσοκομειακή φροντίδα), ανέρχεται σε ποσοστό ίσο η μεγαλύτερο του 70% του συνόλου των δαπανών. Δεν των αξίζει ιδιαίτερος σχεδιασμός; Από την άλλη μεριά, σε όλο τον κόσμο, γίνεται σήμερα αποδεκτή η τεράστια σημασία της αγωγής υγείας και της πρόληψης που πρέπει να γιγαντωθούν ως έργα. Δεν της αξίζει και αυτής της κατηγορίας κάποιος ιδιαίτερος σχεδιασμός; Ακόμη, η φροντίδα του τέλους της ζωής, είναι σαφώς εξωνοσοκομειακή και παντελώς ανανάπτυκτη στη χώρα μας. Ανήκει στην πρωτοβάθμια; Η αποκατάσταση αλήθεια σε ποια βαθμίδα της περίθαλψης ανήκει; Πρέπει κι αυτή να ριχτεί στο μεγάλο ντορβά της πρωτοβάθμιας;
Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι μπορούμε σήμερα να μιλάμε για πρωτοβάθμια φροντίδα, αυτό το κτηνώδες επιχειρησιακά κομάτι υπηρεσιών υγείας που προκύπτει, θα το εκχωρήσουμε σε γενικούς γιατρούς και παθολόγους, όπως αφελώς ισχυριζόταν το πρόγραμμά μας για την υγεία στις τελευταίες εκλογές; Και μάλιστα σε γενικούς γιατρούς που ΔΕΝ έχουμε;
Εδώ και χρόνια, με επιμονή και συνέπεια, από κοινού με λίγους φίλους, υποστηρίζω το άκυρον της έννοιας της ΠΦΥ, άρα και οποιουδήποτε σχεδίου λειτουργίας ‘ολοκληρωμένου συστήματος ΠΦΥ’. Πιστεύω ότι έχουμε ανάγκη από ξεχωριστά δίκτυα. Ένα σπουδαίο δίκτυο, αφιερωμένο στην αγωγή υγείας, την πρόληψη και την πλοήγηση των ασθενών στο σύστημα, στο οποίο θα μπορούν οι γενικοί ιατροί να έχουν την πρωτεύουσα θέση (αν πειστούν ποτέ να εγκαταλείψουν τον μικρομεγαλισμό τους). Ένα ακόμη, αφιερωμένο στα χρόνια νοσήματα. Τέλος ένα αφιερωμένο στην αποκατάσταση και την φροντίδα του τέλους της ζωής.
Η τρέχουσα διάκριση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας αριθμεί ήδη 30 χρόνια (Alma-Ata, 1978) και θυμίζω πως ό,τι θεωρείτο προοδευτικό τότε, δεν είναι βέβαιο ότι παραμένει τέτοιο σήμερα.
Αλλά και για τα νοσοκομεία το κείμενο λέει δειλά, μια μισή αλήθεια. Που κανείς δεν θα καταλάβει. Τα νοσοκομεία λέει, πρέπει να γίνουν αυτόνομες λειτουργικές παραγωγικές – διοικητικές μονάδες. Η αλήθεια είναι πως θέλουμε νοσοκομεία δημόσια αλλά όχι κρατικά. Άρα χωρίς τα βαρίδια της κρατικής γραφειοκρατίας και των γνωστών σχέσεων μονιμότητας και εξευτελιστικών πληρωμών. Πόσο πρέπει ακόμα να ντρεπόμαστε να λέμε την αλήθεια; Πως αν οι γιατροί επιμείνουν στη μονιμότητα και τη μη αξιολόγηση, δεν θα πληρωθούν ΠΟΤΕ αυτά που αξίζουν; Και χωρίς εργαζόμενους που να εργάζονται και να πληρώνονται με αξιοπρέπεια, το φακελάκι θα θριαμβεύει και οι ασθενείς δεν θα απολαμβάνουν την ποιότητα υπηρεσιών που δικαιούνται. Τα μη κερδοσκοπικά ΝΠΙΔ, το γαλλικό μοντέλο των νοσοκομείων των mutuelles κτλ είναι παραδείγματα που πρέπει να γίνουν αντικείμενο επεξεργασίας. Αλλά αυτό προς το παρόν δεν ενδιαφέρει. Θα βρούμε τον τρόπο να πάμε, αν ξέρουμε πού θέλουμε να πάμε.
Χωρίς αμφιβολία, ο τίτλος του σημερινού άρθρου είναι υπερβολικά σκληρός για το απόσπασμα του κειμένου του Μίμη. Υποχρεώθηκα όμως να τον χρησιμοποιήσω για να τραβήξω την προσοχή. Γιατί στελέχη σαν και μένα, δεν έχουν την πολυτέλεια της μιντιακής προβολής των θέσεών τους, ούτε και της εσωκομματικής διάχυσής τους και γιατί αυτά τα στελέχη που την έχουν, δεν σπαταλούν το χρόνο τους να μας ακούσουν. Αυτό καθόλου δε σημαίνει πως έχω οπωσδήποτε δίκιο, αλλά και η εμμονή, επί σειρά ετών και με ενδιάμεση αποδοκιμασία σε εθνικές εκλογές, στην ανοησία περί δήθεν ολοκλήρωσης του ΕΣΥ μέσω ολοκληρωμένης λειτουργίας της ΠΦΥ, υπάρχει μόνο για να δοξάζει τους ως το 2004 συντελεστές του. Το ΠΑΣΟΚ, νομίζω, έχει ανάγκη σήμερα από μια ισχυρή δόση δημιουργικής ασέβειας. Ασέβειας όχι απέναντι σε πρόσωπα αλλά σε αντιλήψεις και αυτό είναι που πρέπει να καταλάβουν καλά τα παλιότερα στελέχη. Ότι δηλαδή η φυγή από θέσεις που υποστήριξαν επί δεκαετίες, δεν προσβάλλει τους ίδιους, είναι η φυσική εξέλιξη για ένα κόμμα που θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως προοδευτικό.
Νοσοκομεία που θα διοικούνται και θα διαχειρίζονται οι χρήστες τους. Αυτοκυβέρνηση.
Συμμετοχική Δημοκρατία.
Λέξη που ξεχάστηκε, που παρέμεινε επί τετραετία χωρίς νόημα και περιεχόμενο, για να εγκαταληφθεί από τη συντηρητική εισήγηση του κ. Μίμη Ανδρουλάκη.
Έχετε δίκιο ότι η εισήγηση του Ανδρουλάκη είναι συντηρητική. Αλλά αυτό θα συμβαίνει πάντα όταν κάποιος άνθρωπος αναλαμβάνει να γράψει μόνος του ένα τέτοιο κείμενο πολιτικών θέσεων σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Θα στηριχτεί σε όσους βρει δίπλα του και μοιραία θα επαναλάβει αυτά που θα του πουν, αντε και λίγο καλύτερα διατυπωμένα.