MyStigma

1. Αρχική
2. Πολιτική
3. Υγεία
4. Πολιτισμός
5. Πόλη
6. About
7. Επικοινωνία

1. Η εφημερίδα “ΤΟ ΒΗΜΑ”, μετά την άκρως αρνητική για τον Γ.Α. Παπανδρέου στάση της στις εκλογές του 2007, τώρα αναγκάστηκε να αλλάξει τροπάριο και να παραχωρήσει το χώρο αρθρογραφίας του κου Ψυχάρη στον αυριανό πρωθυπουργό. Συμβολισμός που αντιστοιχεί με την … παράδοση των κλειδιών του συγκροτήματος.
Πιστεύω ο Παπανδρέου να μην τα διαχειριστεί όπως ο προκάτοχός του.

2. Το τέλος του εκλογικού χαρτοπόλεμου με τις αφίσες, τα feuilles-volant τις σημαίες κτλ ήρθε επιτέλους. Και οι μόνοι που δείχνουν να μην το καταλαβαίνουν είναι ο Καραμανλής και ο Καρατζαφέρης. Μια βόλτα προς το αεροδρόμιο θα σας πείσει. Το γεγονός βέβαια δεν μας προκαλεί καμία έκπληξη!

3. Η βεβαιότητα του κόσμου για το νικητή των εκλογών φαίνεται πως αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα στο ΠΑΣΟΚ. Η ψήφος χαλαρώνει, ΣΥΡΙΖΑ και Οικολόγοι-Πράσινοι δείχνουν ικανοί να εισέλθουν στη Βουλή, κι αυτό μπορεί να μειώσει τις έδρες αυτοδυναμίας.

4. Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, κάηκε μια καινοτομία. Το διαδικτυακό debate των πολιτών (για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ, εδώ και εδώ), έπεσε θύμα της τυφλής λογικής κάποιου δήθεν επαναστάτη. Το μόνο βήμα αυτής της προεκλογικής περιόδου στο οποίο οι πολίτες θα είχαν την ευκαιρία να απευθυνθούν συντεταγμένα τους πολιτικούς εκπροσώπους των έξι μεγαλύτερων κομμάτων, χωρίς διαμεσολαβητές και ειδικούς όρους, ακυρώθηκε. Μπράβο στον ηλίθιο! Είναι ανίκητος!

5. Πολύ κρίμα που κανένας από τους υποψήφιους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στο νομό μου δεν είχε τα κότσια να δημοσιεύσει τον οικονομικό προγραμματισμό του αγώνα του και τις πηγές χρηματοδότησης. Άλλη μια -επίκαιρη με βάση τα πολιτικά γεγονότα των τελευταίων ετών- ευκαιρία για την ανάδειξη και την προάσπιση της διαφάνειας, πήγε χαμένη! Άντε να δούμε την υλοποίηση του μέτρου για τις υπογραφές των υπουργών στο διαδίκτυο, κι εγώ προσωπικά θα είμαι απόλυτα ικανοποιημένος!

Ίσως σε κανένα άλλο τομέα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής το ΠΑΣΟΚ δεν θα αντιμετωπίσει «καμένη γη» περισσότερο από ότι στην υγεία. Η επικοινωνιακή άνεση των Υπουργών της ΝΔ και ιδίως του κ. Αβραμόπουλου, απέκρυψε από την κοινή γνώμη την αποδόμηση του ΕΣΥ, αλλά έχει αφήσει σε απόγνωση όλους όσους αφορά άμεσα, δηλαδή αρρώστους, εργαζόμενους και προμηθευτές. Το τοπίο της δημόσιας υγείας είναι βομβαρδισμένο με ελλείψεις, χαμηλό ηθικό, και ετεροβαρείς συμβάσεις υπέρ του ιδιωτικού τομέα και ναρκοθετημένο με τεράστια χρέη.

Το έργο του ΠΑΣΟΚ στην υγεία θα είναι δύσκολο, όσο η ανάταξη ενός αρρώστου με πολυοργανική ανεπάρκεια. Η διάγνωση έχει γίνει, αλλά η θεραπεία θα χρειασθεί ισχυρές δόσεις πολιτικής βούλησης, επαγγελματισμού και εξειδικευμένων γνώσεων. Δεν υπάρχει χρόνος για αναβολές, βολέματα και απαρχαιωμένες αντιλήψεις. Το ΕΣΥ πρέπει να ξαναγεννηθεί, καλύτερο, πληρέστερο, κοινωνικά χρήσιμο και βιώσιμο. Αν η διαδικασία δεν ξεκινήσει άμεσα και αποφασιστικά, η αντίδραση θα οργανωθεί και θα ματαιώσει άλλη μία μεταρρύθμιση. Θα χρειασθεί χρόνος και πολύπλευρη προσπάθεια, αλλά νομίζω ότι τρεις είναι οι αναγκαίες παρεμβάσεις για να εξασφαλίσει το δημόσιο σύστημα την ικανοποίηση της κοινωνίας, την ποιότητα και τη βιωσιμότητά του. Αυτές είναι η οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας σε εντελώς νέα βάση, η επίλυση του προβλήματος των προμηθειών και των οικονομικών των νοσοκομείων και η ριζική μεταβολή στη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας με στόχο την αποτελεσματικότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα ήταν η πρώτη από τις μεγαλόστομες αλλά φρούδες υποσχέσεις του απερχόμενου υπουργού που κατέληξε στη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα. Η συνολική αναδιοργάνωση της προνοσοκομειακής φροντίδας, με ένταξη και των μονάδων του ΙΚΑ, θα δώσει στον πολίτη τη χαμένη εμπιστοσύνη στο δημόσιο σύστημα, θα αξιοποιήσει το ιατρικό δυναμικό, θα ενισχύσει την πρόληψη και αγωγή υγείας και θα συνδέσει πρωτοβάθμια και νοσοκομειακή φροντίδα, παρέχοντας ποιότητα, ασφάλεια και οικονομία. Η επιλογή του οργανωτικού πλαισίου έχει απασχολήσει το ΠΑΣΟΚ και η τελική λύση θα συνδυάζει το κοινωνικά επιθυμητό, το τεχνικά βέλτιστο και τη διεθνή εμπειρία.  

Οι προμήθειες και τα οικονομικά των νοσοκομείων ήταν η δεύτερη ανεκπλήρωτη υπόσχεση της τελευταίας πενταετίας. Ο νόμος για τις προμήθειες, η αλήστου μνήμης Κεντρική Επιτροπή Προμηθειών που «θα γλίτωνε €500 εκ» και οι ρουσφετολογικοί διορισμοί «ανίδεων διοικήσεων» κατέληξαν σε χρέη € 6 δις. Το ΠΑΣΟΚ δεν θα έχει καμιά δικαιολογία αν δεν ανατάξει τα προβλήματα συστημάτων πληροφορικής, διπλογραφικού συστήματος και επαγγελματικών διοικήσεων σε λιγότερο από έξι μήνες. Η αξιοποίηση της εμπειρίας του διαστήματος 2001-2004, πείθει ότι θα το κάνει.

Η τρίτη ριζική αλλαγή αφορά τη χρηματοδότηση του συστήματος. Η ΝΔ μετέφερε το βάρος στην ιδιωτική δαπάνη, που πλησιάζει το 50% της συνολικής. Η επιτακτική επαναφορά στη δημόσια χρηματοδότηση, όμως, δεν μπορεί να βασιστεί στην εξάρτηση από ασφαλιστικές εισφορές, που είναι κοινωνικά άδικη, αναποτελεσματική και αντιαναπτυξιακή. Αυτό που ακόμη και στην Αμερική δείχνουν να αντιλαμβάνονται και πρέπει να εξετάσουμε και εμείς είναι η καθολική ασφάλιση υγείας από κρατικά έσοδα με βάση το αναμορφωμένο προοδευτικό σύστημα φορολογίας που προτείνει το ΠΑΣΟΚ. Η απεμπλοκή της ασφάλισης υγείας από την απασχόληση είναι η μόνη κοινωνικά δίκαιη, αποτελεσματική και βιώσιμη πολιτική.

Λυκούργος Λιαρόπουλος
Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Το εκλογικό αποτέλεσμα της 16ης Σεπτεμβρίου 2007, όπου το ΠΑΣΟΚ έλαβε ποσοστό 38% των ψήφων, ειδώθηκε μέχρι σήμερα σαν κρίση, αλλά όχι σαν ευκαιρία. Οι αιτιακές συνιστώσες του αποτελέσματος επιχειρείται να συνοψισθούν σε ένα πρόσωπο, αυτό του προέδρου, του οποίου ο ρόλος και σε περίπτωση νίκης και σε περίπτωση ήττας είναι καταλυτικός, δεν είναι όμως αποκλειστικός.
Μια υπεύθυνη πολιτική προσέγγιση επιβάλλει να επιμεριστούν οι ευθύνες στο συνολικό ‘προϊόν ΠΑΣΟΚ’ με ειλικρίνεια και πολιτική γενναιότητα, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορική διαδρομή, την κυβερνητική του περίοδο και την σύγχρονη εσωτερική και διεθνή συγκυρία.
Η συζήτηση επιδιώκεται να παραμείνει στο σήμερα, να μην καταδυθεί στις παθογένειες του ‘νικηφόρου’ ΠΑΣΟΚ, να μην αναζητήσει το νήμα της σταδιακής κοινωνικής στροφής προς το συντηρητισμό τόσο στην Ελλάδα όσο και παντού, να μην αγγίξει τις καθεστωτικές πρακτικές, τον πραγματικό και υποτιθέμενο πλουτισμό και τη διαφθορά στελεχών, στελεχών που ήταν ενδεχομένως ταυτόχρονα αξιωματούχοι στο κόμμα και το κράτος. Έτσι, ενώ οι ευθύνες είναι προφανώς ευρείες, κάποιοι επιθυμούν να αιωρούνται συνεχώς μέσα στο ιστορικό υγρό, παραμένοντας οι ίδιοι αδιάβροχοι.
Η λογική όμως, που θεωρεί πως όλα ήταν καλά μέχρι το 2004 που ο λαός έπαψε να εμπιστεύεται στο ΠΑΣΟΚ την εξουσία, δεν είναι μόνο ρηχή, απλουστευτική και επιπόλαιη αλλά αποκρύπτει τον ολέθριο για πολιτικό σχηματισμό κίνδυνο της ταύτισης της ύπαρξής του με την εξουσία. Η ανάληψη της ευθύνης της εξουσίας, οφείλει να είναι η φυσική συνέπεια της έκφρασης πλειοψηφικών κοινωνικών ρευμάτων, να είναι δηλαδή το αιτιατό και όχι το αίτιο ύπαρξης ενός κόμματος.

Θεωρούμε πως η κοινωνία συντηρητικοποιήθηκε

• γιατί οι διεθνείς συνθήκες, με την οικονομική παγκοσμιοποίηση και την κυριαρχία του οικονομικού φιλελευθερισμού δημιούργησαν το κατάλληλο γι’αυτή την εξέλιξη πλαίσιο,
• γιατί ένας ισχυρός πυρήνας ‘κυβερνητικής’ λογικής του ΠΑΣΟΚ, απορροφημένος από την διαχείριση της εξουσίας, υποτίμησε τα σημάδια της φθοράς και των νέων προκλήσεων,
• γιατί αυτό το παράλληλο με το Κίνημα, προσωποπαγές ΠΑΣΟΚ, δεν αντιστάθηκε στην καθιέρωση ελιτίστικων ομάδων στο κόμμα και το κράτος, που το μόνο που τις ενδιέφερε ήταν η επιβίωση και αναπαραγωγή τους,
• γιατί δεν ανανέωσε το πολιτικό του δυναμικό με αποτέλεσμα γενεές ολόκληρες από την κοινωνία να μην αντιπροσωπεύονται,
• γιατί υστέρησε στην αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου προς τους ασθενέστερους,
• γιατί κάποιοι λειτούργησαν σαν μεσίτες κρατικών υπηρεσιών, διαφθείροντας έτσι την ίδια την κοινωνία,
• γιατί ενώ απομάκρυνε τον πολίτη από την παραγωγή πολιτικής, στο τέλος κάποιοι αποφάνθηκαν ότι οι πολίτες είναι αδιάφοροι, ειδικά οι νέοι,
• γιατί κάποιοι ενοχοποίησαν τελικά αυτούς που δεν είναι αδιάφοροι, αλλά διαφορετικοί,
• γιατί εκείνο το ΠΑΣΟΚ γύρισε σε μεγάλα τμήματα της κοινωνίας την πλάτη.

Αυτοί που οδήγησαν ή συνέβαλλαν σε όλα αυτά, σήμερα επικυρώνουν την υστέρησή μας. Οποιαδήποτε αναφορά σε μια κοινή ευθύνη για όσα έχουν συμβεί, το «εμείς» που φταίμε για όλα αυτά, είναι αναγκαστικά απλουστευτική. Στην πορεία και τη διαδρομή αυτή, υπάρχουν και ατομικές και προσωπικές ευθύνες. Δεν μοιραζόμαστε όλοι ισότιμα τον προσανατολισμό και την εφαρμογή των πολιτικών, ούτε κατά συνέπεια και τις ευθύνες.

Τίποτα στο ΠΑΣΟΚ δεν είναι πια εύκολο, γιατί χάθηκε σωρευτικά, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, το momentum της ήπιας προσαρμογής στις νέες πραγματικότητες.

Το πολιτικό κεφάλαιο της 3ης του Σεπτέμβρη έχει πλέον υποθηκευθεί. Ιστορικά, θα μένει πάντα εκεί για να μας διδάσκει πώς σε μια δύσκολη συγκυρία, εκφράστηκαν και ενοποιήθηκαν κοινωνικές, δημοκρατικές δυνάμεις, πώς απέκτησαν προγραμματική υπόσταση και πώς αξίωσαν την ευκαιρία για την υλοποίησή τους.

Αλλά σήμερα, μια νέα διακήρυξη είναι απαραίτητη. Μια ιδεολογική επανίδρυση του κινήματος που θα επαναφέρει τους πάντες στην ίδια αφετηρία,

• καταργώντας στεγανά και επετηρίδες, αυλικούς και βαρόνους,
• κρατώντας το νήμα των πάγιων και διαχρονικών αρχών και αξιών του κινήματος, όπως η πίστη στην αυτο-οργάνωση, δηλαδή με σημερινούς όρους στην κοινωνία των πολιτών. Όπως στον κοινωνικό έλεγχο της εξουσίας, δηλαδή στην κοινωνική λογοδοσία. Όπως στη συμμετοχή των πολιτών για να μην παράγεται η πολιτική ερήμην τους και εις βάρος τους, δηλαδή στη συμμετοχική δημοκρατία,
• επαναφέροντας και πάλι σε ισχύ, χαμένες αρχές όπως αυτήν της αλληλεγγύης των γενεών,
• εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα τις παλιές, με νέες αξίες και αρχές που προέκυψαν από την κοινωνική εξέλιξη, όπως της οικο-ανάπτυξης, της ανάπτυξης δηλαδή που σέβεται το περιβάλλον και λαμβάνει χώρα με όρους αειφορίας. Όπως της ψηφιακής επανάστασης που αντιμάχεται τα γνωστικά χάσματα της κοινωνίας και της οικονομίας. Όπως της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, του τρόπου δηλαδή να κυβερνάς με διαφάνεια και χωρίς γραφειοκρατία. Όπως της αξιολόγησης προσώπων και διαδικασιών, με όρους ποιότητας, οριζόντια και κάθετα (ποιότητα παντού).

Πάνω σε τέτοιες αρχές και αξίες θα σφυρηλατηθεί και θα εξασφαλιστεί η ενότητα του ΠΑΣΟΚ και όχι πάνω σε ‘κατάλληλα’ πρόσωπα και στρατηγικές που εκπονούνται σε κλειστά γραφεία, εκφέρονται προνομιακά από τα ΜΜΕ και υποστηρίζονται από εξωπολιτικά, οικονομικά συμφέροντα.

Για όλους εμάς που εκφραζόμαστε από τα ανωτέρω, η επιλογή στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου είναι προφανής. Είναι μια επιλογή συνεπής στην κοινή μας ιστορία και την επιθυμητή προοπτική που αντί για την εξουσία έχει να κάνει με το περιεχόμενο της, αντί για την φιλοδοξία έχει να κάνει με τις αρχές μας, αντί για τα πρόσωπα έχει να κάνει με τις δομές μιας ελπιδοφόρας πολιτικής λειτουργίας.

Γνωρίζουμε ότι οι προκλήσεις και οι απαιτήσεις της επόμενης μέρας, μετά την εσωτερική εκλογική διαδικασία, θα είναι μεγαλύτερες, και συνθετότερες. Η οργανωτική ανασύνταξη, η διαμόρφωση των θέσεων, η αποσαφήνιση των πολιτικών προσανατολισμών, η ιεράρχηση των ρήξεων θα είναι το αποτέλεσμα της συλλογικής μας νοημοσύνης. Η επιλογή του προσώπου που ήταν και είναι επιλογή πολιτική, μεταθέτει στο νέο πρόεδρο και τη συγκεκριμένη ευθύνη. Σε μια τέτοια υπεύθυνη και πολιτική διαδικασία, η εκλογή, δεν πρέπει να θεωρείται λευκή επιταγή ούτε αναγνωρίζει το δικαίωμα σε διχαστικές ή προσωπικές στρατηγικές.

Προσυπογράφοντας το κείμενο αυτό, δηλώνουμε την προσήλωσή μας στις αξίες μιας ανανεωμένης και σύγχρονης κεντροαριστεράς.

«… και συνήγαγεν αυτούς εις τον τόπον τον καλούμενον εβραϊστί αρμαγεδών … και εγένετο η πόλις η μεγάλη εις τρία μέρη και αι πόλεις των εθνών έπεσον…»

Δεν είμαι καθόλου ειδικός στην ανάλυση της Καινής Διαθήκης, αλλά μ’αρέσουν οι μεταφορές. Γιατί πιστεύω, πράγμα που δεν έχω σταματήσει να υποστηρίζω εδώ και πολύ καιρό και σε όλους τους τόνους, ότι το σχεδιαζόμενο parking στα περιβολάκια θα είναι καταστροφή για την πόλη. Παρκαγεδών λοιπόν, καθ’οδόν για την πόλη μας.
Γιατί όμως να είμαι τόσο οξύς για ένα parking; Κακό είναι να βρίσκουν δημότες και επισκέπτες μιά θέση στάθμευσης;
Για να καταλάβει κανείς τον τρόπο σκέψης μου, οφείλει να είναι πολίτης του κόσμου. Planetizen, από τα planet και citizen, είναι ένας εύστοχος νεολογισμός που συνάντησα. Να καταλαβαίνει το ‘μέγεθος’ της πόλης στην οποία ζεί. Πληθυσμιακό, γνωστικό, πολιτισμικό, αισθητικό κτλ. Να νιώθει ότι τα δικά μας προβλήματα δεν είναι μοναδικά και ότι άλλες πόλεις, σε άλλες χώρες, έχουν δοκιμάσει ποικιλότροπα να τα δαμάσουν και αυτό έχει οδηγήσει στη συσσώρευση γνώσης που θα μπορούσε να μας φανεί χρήσιμη. ΑΝ έχουμε τα μάτια να τη δούμε. ΑΝ έχουμε τ’αυτιά να την ακούσουμε.
Δοκιμάστε να επισκεφθείτε ιστοσελίδες σχετικές με τον αστικό σχεδιασμό (όπως το planetizen, το Department of Urban Planning, School of Public Affairs, UCLA, το New York City Department of Planning κα) και αν βρείτε έστω και έναν αρθρογράφο που να υποστηρίζει ότι η δημιουργία parking σε σημείο κυκλοφοριακά συμφορημένο είναι ορθή πρακτική, εγώ θα ντυθώ αρμαγεδών για τις απόκριες! Για τον απλό λόγο ότι όπου υπάρχει parking, η κίνηση από και προς αυτό, αυξάνει.
Αλλά μέχρι εδώ, έχει ειπωθεί μόνο ένα μηδαμινό μέρος της αλήθειας. Γιατί όπως ισχυρίζεται (και έχει γίνει διάσημος γι αυτό, μετά βέβαια από μελέτες δεκαετιών) ο καθηγητής πολεοδομικού σχεδιασμού στο UCLA και σπουδαγμένος στο Yale, Donald Shoup, στο βιβλίο του “The High Cost of Free Parking”, η αύξηση των χώρων στάθμευσης αυξάνει την εξάρτηση από το αυτοκίνητο, επιταχύνει την αστική εξάπλωση, επιδεινώνει κατά πολύ τη σπατάλη καυσίμων και αποκινητροποιεί τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς, των ποδηλάτων και της βάδισης. Επισημαίνοντας ότι οι θέσεις στάθμευσης συνιστούν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία επιβολή χρήσης γης στον αστικό ιστό (δεν είναι εντυπωσιακό!), συμπεραίνει πως οι θέσεις στάθμευσης ταπεινώνουν τον πολεοδομικό σχεδιασμό, καταρρακώνουν την τοπική οικονομία και βλάπτουν το περιβάλλον. Παραφράζοντας τη γνωστή αγγλική παροιμία “there is no such thing as a free lunch”, αλλάζοντας το lunch με το parking, προτείνει τη μείωση των θέσεων στάθμευσης(!), και την επιβολή τέλους στάθμευσης. Τα χρήματα από τη στάθμευση προτείνει να επιστρέφουν στη γειτονιά από όπου εισπράχτηκαν για να χρηματοδοτήσουν αναπλάσεις.
Μερικοί βεβαίως θα πουν ‘ποιός είναι αυτός’ και ‘τι να μας πεί εμάς’. Εντάξει ελληναράδες μου, έτσι είναι αν έτσι σας συμφέρει. Αλλά εγώ δεν ξεχνώ πως ένας έγκριτος έλληνας καθηγητής υποστηρίζει πως η μεγαλύτερη και συχνότερη μορφή διαπλοκής και ρεμούλας στη χώρα μας, αφορά τα έργα ασφαλτοστρώσεων και δημιουργίας parking που εκτελούν οι ΟΤΑ α’ βαθμού. Γι αυτό καλύτερα να χαμηλώσουν οι τόνοι της βεβαιότητας για την ωφέλεια ενός parking στο κέντρο της πόλης, και να ξεκινήσει με ευθύνη της νέας δημοτικής αρχής ένας νέος γύρος κοινωνικής διαβούλευσης για το θέμα. Ευκαιρία να δούμε και κατά πόσο η προεκλογικά διακηρυγμένη πίστη στη συμμετοχική δημοκρατία και την κοινωνική λογοδοσία ήταν ‘φύκια για μεταξωτές κορδέλες’ ή όχι. Ευκαιρία για μιά καλή αρχή. Και η αρχή είναι το ήμισυ του παντός.

Εχουν δίκιο όσοι γκρινιάζουν για τα πρώτα αποτελέσματα της αποκέντρωσης. Πραγματικά! Το πρώτο πράγμα που αποκεντρώθηκε ήταν οι παθογένειες του κεντρικού κράτους: η διαφθορά και το ρουσφέτι. Βέβαια τα πράγματα δεν είναι όσο τραγικά θρυλούνται στο ιστορικό κέντρο των Αθηνών. Πολλές φορές, μάλιστα, η τοπική διαφθορά φαντάζει τεράστια στα μάτια των πολιτών, επειδή ακριβώς είναι δίπλα τους. Αν, για παράδειγμα, χρηματίζεται ένας κρατικός λειτουργός στην Αθήνα λίγοι το αντιλαμβάνονται. Αν χρηματίζεται ένας αξιωματούχος σε μια πόλη της περιφέρειας, όλοι οι κάτοικοι το ξέρουν.

Ακούγεται ίσως παράδοξο, αλλά είναι απολύτως φυσικό το γεγονός ότι πρώτα αποκεντρώνονται τα ελαττώματα του κεντρικού κράτους και μετά εμφανίζονται οι αρετές της αυτοδιοίκησης.

Κατ’ αρχάς τα αποκεντρωμένα όργανα (π.χ. Νομαρχίες, Δήμοι ή Περιφέρειες αργότερα) δεν μπορούν παρά να έχουν ως πρώτο πρότυπο την οργάνωση του κεντρικού κράτους, με όλα τα θετικά και τα αρνητικά που αυτό έχει. Είναι η μόνη εμπειρία δημόσιας διοίκησης που έχουμε στη χώρα. Επομένως, αποκεντρώνοντας το κράτος, αποκεντρώνουμε και τις κατακτήσεις του (π.χ. δημοκρατική οργάνωση) και τις παθογένειές του (π.χ. γραφειοκρατία και διαφθορά).

Κατά δεύτερον οι εξουσίες σε δημάρχους και νομάρχες μεταβιβάζονται με διατάγματα, ενώ ο έλεγχος αυτών των εξουσιών πρέπει να γεννηθεί και να μεγαλώσει από τα κάτω. Ετσι ενώ οι δήμαρχοι και νομάρχες απέκτησαν άμεσα εξουσίες (και δυνατότητες διαφθοράς), ο έλεγχος των εξουσιών (και της διαφθοράς) από δημοτικά / νομαρχιακά συμβούλια, από τον τοπικό Τύπο και άλλους κοινωνικούς θεσμούς ελέγχου χτίζεται πιο αργά. Αποτέλεσμα της ανισορροπίας στο «ισοζύγιο εξουσία – έλεγχος της εξουσίας» είναι να δημιουργούνται πρόσκαιρα ευκαιρίες διαφθοράς.

Κάθε μετάβαση από ένα συγκεντρωτικό σε ένα αποκεντρωμένο μοντέλο διοίκησης εμφανίζει αυτά τα χαρακτηριστικά. Η αποκέντρωση στην Ελλάδα δεν είναι προϊόν ενός σταδιακού μετασχηματισμού των τοπικών κοινωνιών, έτσι ώστε να δημιουργείται ταυτόχρονα κουλτούρα εξουσίας και κουλτούρα ελέγχου της. Μπορεί να φτιάχνονται ταυτόχρονα στα χαρτιά τα ελεγκτικά όργανα της τοπικής εξουσίας, όμως αυτά δεν λειτουργούν ποτέ αυτόματα. Χρειάζεται εμπειρία στη δημοκρατική διαδικασία και η εμπειρία αποκτάται αφενός με την πάροδο του χρόνου και αφετέρου με την… κακή χρήση της εξουσίας που απέκτησαν οι τοπικοί άρχοντες.

Γενικότερα σε κάθε κοινωνική οργάνωση πρέπει να εμφανιστούν πρώτα τα εκφυλιστικά φαινόμενα για να δημιουργηθούν τα αντισώματά τους. Πάντα εμφανίζεται πρώτα η ασθένεια και μετά φτιάχνεται το φάρμακο. Δηλαδή: αν δεν δημιουργηθούν προβλήματα εξαιτίας της αποκέντρωσης, οι τοπικές κοινωνίες δεν θα μάθουν ποτέ πώς να λύνουν αποκεντρωμένα αυτά τα προβλήματα. Δεν θα έχουν την εμπειρία διαχείρισης καταστάσεων που αφορούν το ρουσφέτι, τη διαφθορά ή τη γραφειοκρατία της τοπικής τους εξουσίας. Εάν δεν πάθουν τοπικά, δεν θα μάθουν ποτέ τοπικά.

Αυτό είναι τώρα ορατό στην Τοπική Αυτοδιοίκηση έπειτα από χρόνια προκλήσεων από πολλούς τοπικούς άρχοντες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές το 47% δημάρχων και νομαρχών δεν επανεκλέγησαν. Πότε υπήρξε τέτοια ανανέωση δυναμικού στην κεντρική πολιτική σκηνή; Ποτέ, κι αυτό δείχνει ότι η ελληνική κοινωνία ψάχνεται σε τοπικό επίπεδο. Δοκιμάζει πρόσωπα και διαδικασίες. Αποτυγχάνει, απορρίπτει, μαθαίνει και ξαναδοκιμάζει.

Δεν είναι όλα ώριμα, ούτε είναι όλα άγια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συμφέροντα, υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Είτε σε τοπικό είτε σε κεντρικό επίπεδο. Μπορεί να διαγκωνίζονται στους διαδρόμους ενός υπουργείου ή ενός δημαρχείου. Το ζήτημα είναι ότι τα αποκεντρωμένα συμφέροντα ελέγχονται καλύτερα (γιατί η διαπλοκή με την αυτοδιοικητική εξουσία είναι πολύ πιο ορατή, άρα και ευκολότερα ελέγξιμη), ενώ η συγκέντρωση εξουσίας σε οποιονδήποτε κεντρικό μηχανισμό δημιουργεί τεράστιες αγκυλώσεις. Και σε επίπεδο διαφθοράς, αλλά κυρίως στη στόχευση και την αποτελεσματικότητα των δράσεων.

Εκείνοι που ζουν στην περιφέρεια βλέπουν ότι μαζί με τις παθογένειες αρχίζουν και αναπτύσσονται τα αντισώματά τους. Οι μηχανισμοί ελέγχου άρχισαν δειλά να λειτουργούν: τα δημοτικά και νομαρχιακά συμβούλια δραστηριοποιούνται, ο τοπικός Τύπος ελέγχει, η Κοινωνία Πολιτών ανατέλλει. Οι τοπικές κοινωνίες αρχίζουν και μαθαίνουν το δημοκρατικό αλφάβητο. Αντιλαμβάνονται ότι πλέον πολλά πράγματα είναι στα χέρια τους, ότι η καθημερινότητά τους δεν εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από την απρόσωπη γραφειοκρατία των Αθηνών, αλλά από κάποιους μηχανισμούς δίπλα τους, από πρόσωπα τα οποία συναντούν καθημερινά και τα οποία ποικιλοτρόπως μπορούν να επηρεάσουν.

Η λύση λοιπόν στα προβλήματα της τοπικής δημοκρατίας είναι περισσότερη τοπική δημοκρατία. Παρά τα προβλήματα που εμφανίζονται σε πρώτη φάση η αποκέντρωση είναι το φάρμακο, δεν είναι η ασθένεια.

Hμερομηνία : 27-08-2006

Copyright: http://www.kathimerini.gr

(Το γράφημα είναι προσθήκη του ιστολόγου)